Alicui aliquid

ălĭquis, aliquid; plur. aliqui [alius-quis; cf. Engl. somebody or other, i.e. some person [p. 88] obscurely definite; v. Donald. Varron. p. 381 sq.] ( fem. sing. rare).— Abl. sing. aliqui, Plaut. Aul. prol. 24; id. Most. 1, 3, 18; id. Truc. 5, 30; id. Ep. 3, 1, 11.— Nom. plur. masc. aliques, analog. to ques, from quis, acc. to Charis. 133 P.— Nom. and acc. plur. neutr. always aliqua.— Dat. and abl. plur. aliquibus, Liv. 22, 13;

oftener aliquis,

id. 26, 15; 26, 49; Plin. 2, 48, 49, § 131.—Alicui, trisyl., Tib. 4, 7, 2), indef. subst. pron., some one, somebody, any one, something, any thing; in the plur., some, any (it is opp. to an object definitely stated, as also to no one, nobody. The synn. quis, aliquis, and quidam designate an object not denoted by name; quis leaves not merely the object, but even its existence, uncertain; hence it is in gen. used in hypoth. and conditional clauses, with si, nisi, num, quando, etc.; aliquis, more emphatic than quis, denotes that an object really exists, but that nothing depends upon its individuality; no matter of what kind it may be, if it is only one, and not none; quidam indicates not merely the existence and individuality of an object, but that it is known as such to the speaker, only that he is not acquainted with, or does not choose to give, its more definite relations; cf. Jahn ad Ov. M. 9, 429, and the works there referred to).

A.. In gen.: nam nos decebat domum Lugere, ubi esset aliquis in lucem editus, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 48, 115 (as a transl. of Eurip. Cresph. Fragm. ap. Stob. tit. 121, Edei gar hêmas sullogon poioumenous Ton phunta thrênein, etc.):

Ervom tibi aliquis cras faxo ad villam adferat,

Plaut. Most. 1, 1, 65:

hunc videre saepe optabamus diem, Quom ex te esset aliquis, qui te appellaret patrem,

Ter. Hec. 4, 4, 30:

utinam modo agatur aliquid!

Cic. Att. 3, 15:

aliquid facerem, ut hoc ne facerem,

I would do any thing, that I might not do this, Ter. And. 1, 5, 24; so id. Phorm. 5, 6, 34:

fit plerumque, ut ei, qui boni quid volunt adferre, adfingant aliquid, quo faciant id, quod nuntiant, laetius,

Cic. Phil. 1, 3:

quamvis enim demersae sunt leges alicujus opibus,

id. Off. 2, 7, 24:

quod motum adfert alicui,

to any thing, id. Tusc. 1, 23, 53: te donabo ego hodie aliqui (abl.), Plaut. Most. 1, 3, 18; so, gaudere aliqui me volo, in some thing (or some way), id. Truc. 5, 30:

nec manibus humanis (Deus) colitur indigens aliquo,

any thing, Vulg. Act. 17, 25:

non est tua ulla culpa, si te aliqui timuerunt,

Cic. Marcell. 6 fin.:

in narratione, ut aliqua neganda, aliqua adicienda, sic aliqua etiam tacenda,

Quint. 4, 2, 67:

sunt aliqua epistulis eorum inserta,

Tac. Or. 25:

laudare aliqua, ferre quaedam,

Quint. 2, 4, 12:

quaero, utrum aliquid actum an nihil arbitremur,

Cic. Tusc. 5, 6, 15: quisquis est ille, si modo est aliquis (i. e. if only there is some one), qui, etc., id. Brut. 73, 255; so id. Ac. 2, 43, 132, etc.; Liv. 2, 10 fin.:

nunc aliquis dicat mihi: Quid tu?

Hor. S. 1, 3, 19; so id. ib. 2, 2, 94; 2, 2, 105; 2, 3, 6; 2, 5, 42, and id. Ep. 2, 1, 206.— Fem. sing.:

Forsitan audieris aliquam certamine cursus Veloces superāsse viros,

Ov. M. 10, 560:

si qua tibi spon sa est, haec tibi sive aliqua est,

id. ib. 4, 326.—

Not unfrequently with adj.:

Novo modo novum aliquid inventum adferre addecet,

Plaut. Ps. 1, 5, 156:

novum aliquid advertere,

Tac. A. 15, 30:

judicabant esse profecto aliquid naturā pulchrum atque praeclarum,

Cic. Sen. 13, 43:

mihi ne diuturnum quidem quidquam videtur, in quo est aliquid extremum,

in which there is any end, id. ib. 19, 69; cf. id. ib. 2, 5:

dignum aliquid elaborare,

Tac. Or. 9:

aliquid improvisum, inopinatum,

Liv. 27, 43:

aliquid exquisitum,

Tac. A. 12, 66:

aliquid illustre et dignum memoriā,

id. Or. 20:

sanctum aliquid et providum,

id. G. 8:

insigne aliquid faceret eis,

Ter. Eun. 5, 5, 31:

aliquid magnum,

Verg. A. 9, 186, and 10, 547:

quos magnum aliquid deceret, Juv 8, 263: dicens se esse aliquem magnum,

Vulg. Act. 8, 9:

majus aliquid et excelsius,

Tac. A. 3, 53:

melius aliquid,

Vulg. Heb. 11, 40:

deterius aliquid,

ib. Joan. 5, 14.—Also with unus, to designate a single, but not otherwise defined person:

ad unum aliquem confugiebant,

Cic. Off. 2, 12, 41 (cf. id. ib. 2, 12, 42: id si ab uno justo et bono viro consequebantur, erant, etc.): sin aliquis excellit unus e multis;

effert se, si unum aliquid adfert,

id. de Or. 3, 33, 136; so id. Verr. 2, 2, 52:

aliquis unus pluresve divitiores,

id. Rep. 1, 32: nam si natura non prohibet et esse virum bonum et esse dicendiperitum:

cur non aliquis etiam unus utrumque consequi possit? cur autem non se quisque speret fore illum aliquem?

that one, Quint. 12, 1, 31; 1, 12, 2.—

Partitive with ex, de, or the gen.:

aliquis ex vobis,

Cic. Cael. 3:

aliquem ex privatis audimus jussisse, etc.,

Plin. 13, 3, 4, § 22:

ex principibus aliquis,

Vulg. Joan. 7, 48; ib. Rom. 11, 14:

aliquis de tribus nobis,

Cic. Leg. 3, 7:

si de iis aliqui remanserint,

Vulg. Lev. 26, 39; ib. 2 Reg. 9, 3:

suorum aliquis,

Cic. Phil. 8, 9:

exspectabam aliquem meorum,

id. Att. 13, 15: succurret fortasse alicui vestrūm, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 1:

trium rerum aliqua consequemur,

Cic. Part. 8, 30:

impetratum ab aliquo vestrūm,

Tac. Or. 15; so Vulg. 1 Cor. 6, 1:

principum aliquis,

Tac. G. 13:

cum popularibus et aliquibus principum,

Liv. 22, 13:

horum aliquid,

Vulg. Lev. 15, 10.—

Aliquid (nom. or acc.), with gen. of a subst. or of a neutr, adj. of second decl. instead of the adj. aliqui, aliqua, aliquod, agreeing with such word:

aliquid pugnae,

Plaut. Capt. 3, 4, 54:

vestimenti aridi,

id. Rud. 2, 6, 16:

consilii,

id. Ep. 2, 2, 71:

monstri,

Ter. And. 1, 5, 15:

scitamentorum,

Plaut. Men. 1, 3, 26:

armorum,

Tac. G. 18:

boni,

Plaut. Aul. 4, 6, 5; Ter. And. 2, 3, 24; Vulg. Joan. 1, 46:

aequi,

Ter. Ad. 2, 1, 33:

mali,

Plaut. Ep. 1, 1, 60; Ter. Eun. 5, 5, 29:

novi,

Q. Cic. Pet. Cons. 1, 1; Vulg. Act. 17, 21:

potionis,

Plaut. Men. 5, 2, 22:

virium,

Cic. Fam. 11, 18:

falsi,

id. Caecin. 1, 3:

vacui,

Quint. 10, 6, 1:

mdefensi,

Liv. 26, 5 al. —Very rarely in abl.:

aliquo loci morari,

Dig. 18, 7, 1.—

Frequently, esp. in Cic., with the kindred words aliquando, alicubi, aliquo, etc., for the sake of emphasis or rhetorical fulness, Cic. Planc. 14, 35:

asperius locutus est aliquid aliquando,

id. ib. 13, 33; id. Sest. 6, 14; id. Mil. 25, 67:

non despero fore aliquem aliquando,

id. de Or. 1, 21, 95; id. Rep. 1, 9; id. Or. 42, 144; id. Fam. 7, 11 med.: evadat saltem aliquid aliquā, quod conatus sum, Lucil. ap. Non. 293, 1; App. Mag. p. 295, 17 al.—

In conditional clauses with si, nisi, quod si, etc.:

si aliquid de summā gravitate Pompeius dimisisset,

Cic. Phil. 13, 1: si aliquid ( really any thing, in contrast with nihil) dandum est voluptati, id. Sen. 13, 44: quod si non possimus aliquid proficere suadendo, Lucc. ap. Cic. Fam. 5, 14, 5:

Quod si de iis aliqui remanserint,

Vulg. Lev. 26, 39:

si quando aliquid tamquam aliqua fabella narratur,

Cic. de Or. 2, 59:

si quis vobis aliquid dixerit,

Vulg. Matt. 21, 3; ib. Luc. 19, 8:

si aliquem, cui narraret, habuisset,

Cic. Lael. 23, 88:

si aliquem nacti sumus, cujus, etc.,

id. ib. 8, 27:

cui (puero) si aliquid erit,

id. Fam. 14, 1:

nisi alicui suorum negotium daret,

Nep. Dion, 8, 2:

si aliquid eorum praestitit,

Liv. 24, 8.—

In negative clauses with ne:

Pompeius cavebat omnia, no aliquid vos timeretis,

Cic. Mil. 24, 66:

ne, si tibi sit pecunia adempta, aliquis dicat,

Nep. Epam. 4, 4:

ne alicui dicerent,

Vulg. Luc. 8, 46.—

In Plaut. and Ter. collect. with a plur. verb (cf. tis, Matth. Gr. 673): aperite atque Erotium aliquis evocate, open, some one (of you), etc., Plaut. Men. 4, 2, 111 (cf. id. Ps. 5, 1, 37:

me adesse quis nuntiate): aperite aliquis actutum ostium,

Ter. Ad. 4, 4, 27.—

In Verg. once with the second person sing.:

Exoriare aliquis nostris ex ossibus ultor, Qui face Dardanios ferroque sequare colonos,

Verg. A. 4, 625.

aliqui, as nemo sometimes stands with a noun for the adj. nullus:

nos quibus est alicunde aliquis objectus labos,

Ter. Hec. 3, 1, 6 Fleck.;

Et ait idem, ut aliquis metus adjunctus sit ad gratiam,

Cic. Div. in Caecil. 7, 24 B. and K.:

num igitur aliquis dolor in corpore est?

id. Tusc. 1, 34, 82 iid.:

ut aliquis nos deus tolleret,

id. Am. 23, 87 iid.: sin casus aliquis interpellārit, Matius ap. Cic. Fam. 11, 28, 8 iid.:

si deus aliquis vitas repente mutāsset,

Tac. Or. 41 Halm:

sic est aliquis oratorum campus,

id. ib. 39 id.:

sive sensus aliquis argutā sententiā effulsit,

id. ib. 20 id. A similar use of aliquid for the adj. aliquod was asserted to exist in Plaut. by Lind. ad Cic. Inv. 2, 6, 399, and this is repeated by Klotz, s. v. aliquis, but Lemaire's Index gives only one instance: ni occupo aliquid mihi consilium, Plaut. Men. 5, 2, 94, where Brix now reads aliquod.

Esp.

With alius, aliud: some or any other, something else, any thing else:

dum aliud aliquid flagitii conficiat,

Ter. Phorm. 5, 2, 5:

potest fieri, ut alius aliquis Cornelius sit,

Cic. Fragm. B. VI. 21:

ut per alium aliquem te ipsum ulciscantur,

id. Div. in Caecil. 6, 22:

non est in alio aliquo salus,

Vulg. Act. 4, 12:

aliquid aliud promittere,

Petr. 10, 5 al. —

And with the idea of alius implied, in opp. to a definite object or objects, some or any other, something else, any thing else: aut ture aut vino aut aliqui (abl.) semper supplicat, Plaut. Aul prol. 24:

vellem aliquid Antonio praeter illum libellum libuisset scribere,

Cic. Brut. 44:

aut ipse occurrebat aut aliquos mittebat,

Liv. 34, 38:

cum seditionem sedare vellem, cum frumentum imperarem..., cum aliquid denique rei publicae causā gererem,

Cic. Verr. 1, 27, 20: commentabar declamitans saepe cum M. Pisone et cum Q. Pompeio aut cum aliquo cotidie id. Brut. 90, 310; Vell. 1, 17; Tac. A. 1, 4: (Tiberius) neque spectacula omnino edidit;

et iis, quae ab aliquo ederentur, rarissime interfuit,

Suet. Tib. 47.—

In a pregn. signif. as in Gr. tis, ti, something considerable, important, or great = aliquid magnum (v. supra. I. B.; cf. in Gr. hoti oiesthe ti poiein ouden poiountes, Plat. Symp. 1, 4):

non omnia in ducis, aliquid et in militum manu esse,

Liv. 45, 36.—Hence, esp.,

Esse aliquem or aliquid, to be somebody or something, i. e to be of some worth, value, or note, to be esteemed:

atque fac, ut me velis esse aliquem,

Cic. Att. 3, 15 fin.:

aude aliquid brevibus Gyaris dignum, si vis esse aliquis,

Juv. 1, 73:

an quidquam stultius quam quos singulos contemnas, eos esse aliquid putare universos?

Cic. Tusc. 5, 36, 104:

exstitit Theodas dicens se esse aliquem,

Vulg. Act. 5, 36: si umquam in dicendo fuimus aliquid. Cic. Att. 4, 2:

ego quoque aliquid sum,

id. Fam. 6, 18:

qui videbantur aliquid esse,

Vulg. Gal. 2, 2; 2, 6: quod te cum Culeone scribis de privilegio locutum, est aliquid ( it is something, it is no trifle):

sed, etc.,

Cic. Att. 3, 15: est istuc quidem aliquid, sed, etc.; id. Sen. 3; id. Cat. 1, 4:

est aliquid nupsisse Jovi,

Ov. F. 6, 27:

Est aliquid de tot Graiorum milibus unum A Diomede legi,

id. M. 13, 241:

est aliquid unius sese dominum fecisse lacertae,

Juv. 3, 230:

omina sunt aliquid,

Ov. Am. 1, 12, 3; so,

crimen abesse,

id. F. 1, 484:

Sunt aliquid Manes,

Prop. 5, 7, 1:

est aliquid eloquentia,

Quint. 1, prooem. fin. —

Dicere aliquid, like legein ti, to say something worth the while:

diceres aliquid et magno quidem philosopho dignum,

Cic. Tusc. 3, 16, 35; cf. Herm. ad Vig. 731; 755; so, assequi aliquid, to effect something considerable:

Etenim si nunc aliquid assequi se putant, qui ostium Ponti viderunt,

Cic. Tusc. 1, 20, 45.—

In colloquial lang.: fiet aliquid, something important or great, will, may come to pass or happen: Ch. Invenietur, exquiretur, aliquid fiet. Eu. Enicas. Jam istuc aliquid fiet, metuo, Plaut. Merc. 2, 4, 25:

mane, aliquid fiet, ne abi,

id. Truc. 2, 4, 15; Ter. And. 2, 1, 14.—

Ad aliquid esse, in gram. lang., to refer or relate to something else, e. g. pater, filius, frater, etc. (v. ad):

idem cum interrogantur, cur aper apri et pater patris faciat, il lud nomen positum, hoc ad aliquid esse contendunt,

Quint. 1, 6, 13 Halm.—

Atque aliquis, poet. in imitation of hôide de tis, and thus some one (Hom. II. 7, 178;

7, 201 al.): Atque aliquis, magno quaerens exempla timori, Non alios, inquit, motus, etc.,

Luc. 2, 67 Web.; Stat. Th. 1, 171; Claud. Eutr. 1, 350.—

It is sometimes omitted before qui, esp. in the phrase est qui, sunt qui:

praemittebatque de stipulatoribus suis, qui perscrutarentur, etc.,

Cic. Off. 2, 7, 25:

sunt quibus in satirā videar nimis acer,

Hor. S. 2, 1, 1:

sunt qui adiciant his evidentiam, quae, etc.,

Quint. 4, 2, § 63 (cf. on the contr. § 69: verum in his quoque confessionibus est aliquid. quod ex invidiā detrahi possit).—

Aliquid, like nihil (q. v. I. g), is used of persons:

Hinc ad Antonium nemo, illinc ad Caesarem cotidie aliquid transfugiebat,

Vell. 2, 84, 2 (cf. in Gr. tôn d allôn ou per ti... oute theôn out anthrôpôn, Hom. H. Ven. 34 sq. Herm.).— Hence the advv.

ălĭquid (prop. acc. denoting in what respect, with a verb or [p. 89] adj.; so in Gr. ti), somewhat, in something, in some degree, to some extent:

illud vereor, ne tibi illum succensere aliquid suspicere,

Cic. Deiot. 13, 35:

si in me aliquid offendistis,

at all, in any respect, id. Mil. 36, 99:

quos tamen aliquid usus ac disciplina sublevarent,

somewhat, Caes. B. G. 1, 40:

Philippi regnum officere aliquid videtur libertati vestrae,

Liv. 31, 29:

Nos aliquid Rutulos contra juvisse nefandum est?

Verg. A. 10, 84:

neque circumcisio aliquid valet,

Vulg. Gal. 6, 15:

perlucens jam aliquid, incerta tamen lux,

Liv. 41, 2:

aliquid et spatio fessus,

Plin. 5, 9, 10, § 54; cf. Hand, Turs. I. p. 259; Ellendt ad Cic. de Or. 1, 9, 35.—

ălĭquō (from aliquoi, old dat. denoting direction whither; cf.: eo, quo, alio, etc.).

Somewhither (arch.), to some place, somewhere; in the comic poets sometimes also with a subst. added, which designates the place more definitely:

ut aliquo ex urbe amoveas,

Plaut. Ep. 2, 2, 94:

aliquo abicere,

Ter. Ad. 4, 7, 26:

concludere,

id. Eun. 4, 3, 25 (cf. id. Ad. 4, 2, 13, in cellam aliquam concludere):

ab eorum oculis aliquo concederes,

Cic. Cat. 1, 17:

demigrandum potius aliquo est quam, etc.,

id. Dom. 100:

aliquem aliquo impellere,

id. Vatin. 15:

aliquo exire,

id. Q. Fr. 3, 1:

aliquo advenire vel sicunde discedere,

Suet. Calig. 4; Plaut. Rud. 2, 6, 51; id. Men. 5, 1, 3:

in angulum Aliquo abire,

Ter. Ad. 5, 2, 10; 3, 3, 6:

aliquem rus aliquo educere,

Cic. Q. Fr. 3, 3.—With a gen., like quo, ubi, etc.: migrandum Rhodum aut aliquo terrarum, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 1, 5.—

With the idea of alio implied, = alio quo, somewhere else, to some other place (cf. aliquis, II. B.):

dum proficiscor aliquo,

Ter. And. 2, 1, 28:

at certe ut hinc concedas aliquo,

id. Heaut. 3, 3, 11:

si te parentes timerent atque odissent tui, ab eorum oculis aliquo concederes,

Cic. Cat. 1, 7, 17; cf. Hand, Turs. I. p. 265.—

ălĭquam, adv. (prop. acc. fem.), = in aliquam partem, in some degree; only in connection with diu, multus, and plures.

Aliquam diu (B. and K.), or together aliquamdiu (Madv., Halm, Dietsch), awhile, for a while, for some time; also pregn., for some considerable time (most freq. in the histt., esp. Cæs. and Livy; also in Cic.).

Absol.:

ut non aliquando condemnatum esse Oppianicum, sed aliquam diu incolumem fuisse miremini,

Cic. Clu. 9, 25:

Aristum Athenis audivit aliquam diu,

id. Ac. 1, 3, 12:

in vincula conjectus est, in quibus aliquamdiu fuit,

Nep. Con. 5, 3;

id. Dion, 3, 1: quā in parte rex affuit, ibi aliquamdiu certatum,

Sall. J. 74, 3; Liv. 3, 70, 4.—

Often followed by deinde, postea, postremo, tandem, etc.:

pugnatur aliquamdiu pari contentione: deinde, etc., Auct. B. G. 8, 19, 3: cunctati aliquamdiu sunt: pudor deinde commovit aciem,

Liv. 2, 10, 9; so id. 1, 16:

quos aliquamdiu inermos timuissent, hos postea armatos superāssent,

Caes. B. G. 1, 40, 6:

controversia aliquamdiu fuit: postremo, etc.,

Liv. 3, 32, 7; 25, 15, 14; 45, 6, 6:

ibi aliquamdiu atrox pugna stetit: tandem, etc.,

Liv. 29, 2, 15; 34, 28, 4 and 11; Suet. Ner. 6.—

With donec, as a more definite limitation of time, some time... until, a considerable time... until:

exanimis aliquamdiu jacuit, donec, etc.,

Suet. Caes. 82. —

Meton., for a long distance; most freq. of rivers:

Rhodanus aliquamdiu Gallias dirimit,

Mel. 2, 5, 5; so id. 3, 5, 6; 3, 9, 8 al.—Of the Corycian cave in Cilicia:

deinde aliquamdiu perspicuus, mox, et quo magis subitur, obscurior,

Mel. 1, 13.—

Aliquam multi, or aliquammulti, somewhat many, considerable in number or quantity (mostly post-class.):

sunt vestrūm aliquam multi, qui L. Pisonem cognōrunt,

Cic. Verr. 2, 4, 25, § 56 B. and K.: aliquammultos non comparuisse, * Gell. 3, 10, 17 Hertz:

aliquammultis diebus decumbo,

App. Mag. p. 320, 10.—Also adv.: aliquam multum, something much, to a considerable distance, considerably:

sed haec defensio, ut dixi, aliquam multum a me remota est,

App. Mag. p. 276, 7 dub.—And comp. * aliquam plures, somewhat more, considerably more:

aliquam pluribus et amarioribus perorantem,

Tert. Apol. 12 dub.; cf. Hand, Turs. I. p. 243.—

ălĭquā, adv. (prop. abl. fem.).

Somewhere (like mod. Engl. somewhere for somewhither):

antevenito aliquā aliquos,

Plaut. Mil. 2, 2, 66: aliquā evolare si posset, * Cic. Verr. 2, 1, 26, § 67:

si quā evasissent aliquā,

Liv. 26, 27, 12.—

Transf. to action, in some way or other, in some manner, = aliquo modo:

aliquid aliquā sentire,

Plaut. Merc. 2, 2, 62: evadere aliquā, Lucil. ap. Non. 293, 1:

aliquid aliquā resciscere,

Ter. Phorm. 5, 1, 19, and 4, 1, 19: aliquā nocere, * Verg. E. 3, 15:

aliquā obesse,

App. Mag. p. 295, 17.—

ălĭqui, adv. (prop. abl. = aliquo modo), in some way, somehow:

Quamquam ego tibi videor stultus, gaudere me aliqui volo,

Plaut. Truc. 5, 30 (but in this and like cases, aliqui may be treated as the abl. subst.; cf. supra, I. A.); cf. Hand, Turs. I. p. 242.

plur., and aliquam, acc., and aliquā, abl., used adverbially, may also be referred to the adj. ălĭqui, ălĭqua, ălĭquod.

cēdo, cessi, cessum, 3, v. n. and a. [perh. for cecado, redupl. from cado], to go, i. e. to be in motion, move, walk, go along.

In gen.

Lit. (rare, and only poet.: for which, in the common lang., incedo);

candidatus cedit hic mastigia,

Plaut. Cas. 2, 8, 10:

non prorsus, verum transvorsus cedit, quasi cancer,

id. Ps. 4, 1, 45; cf. id. ib. 1, 3, 74; Hor. S. 2, 1, 65.—More freq.,

Trop.

Like ire, to have some result, to eventuate, happen, result, turn out, to work; and, acc. to its connection, to turn out well or ill, to succeed or fail:

gesta quae prospere ei cesserunt,

Nep. Timoth. 4, 6; Sall. C. 26, 5; Tac. A. 1, 28:

cetera secundum eventum proelii cessura,

id. H. 3, 70; Suet. Aug. 91; Gell. 4, 5, 4:

bene,

Hor. S. 2, 1, 31; Ov. M. 8, 862; Plin. Pan. 44 fin.:

optime,

Quint. 10, 7, 14:

male,

Hor. S. 2, 1, 31; and:

male alicui,

Ov. M. 10, 80; Suet. Claud. 26; cf. Verg. A. 12, 148; Quint. 10, 2, 16:

utcumque cesserit,

Curt. 7, 4, 16; cf. Suet. Calig. 53; Tac. Agr. 18:

parum,

Suet. Claud. 34:

opinione tardius,

id. Ner. 33:

pro bono,

id. Tit. 7:

in vanum (labor),

Sen. Hippol. 183. —

Cedere pro aliquā re, to be equivalent to, to go for something, to be the price of:

oves, quae non peperint, binae pro singulis in fructu cedent,

Cato, R. R. 150, 2; Col. 12, 14; Tac. G. 14; Pall. Sept. 1, 4.—

In partic.

In respect to the terminus a quo.

To go from somewhere, to remove, withdraw, go away from, depart, retire (freq. and class.):

cedunt de caelo corpora avium,

Enn. Ann. 96 Vahl.:

quia postremus cedis,

Plaut. Men. 5, 7, 29:

ego cedam atque abibo,

Cic. Mil. 34, 93:

cedens carinā,

Cat. 64, 249; cf. id. 64, 53:

quoquam,

Lucr. 5, 843:

aliquo sucus de corpore cessit,

id. 3, 223:

coma de vertice,

Cat. 66, 39:

e toto corpore anima,

Lucr. 3, 210:

ex ingratā civitate,

Cic. Mil. 30, 81:

e patriā,

id. Phil. 10, 4, 8:

patriā,

id. Mil. 25, 68:

Italiā,

id. Phil. 10, 4, 8; Nep. Att. 9, 2; Tac. A. 2, 85 fin. —

Milit. t. t.:

de oppidis,

to abandon, go away from, Cic. Att. 7, 22, 2:

loco,

to yield, give up his post, Nep. Chabr. 1, 2; Liv. 2, 47, 3; Tac. G. 6; Suet. Aug. 24 et saep.:

ex loco,

Liv. 3, 63, 1:

ex acie,

id. 2, 47, 2.—

In commercial lang. t. t.: foro, to withdraw from the market, i. e. to give up business, be insolvent, stop payment, Dig. 16, 3, 7, § 2; Sen. Ben. 4, 39, 2; Juv. 11, 50.—So also,

Bonis or possessionibus (alicui), to give up or cede one ' s property or interest (in favor of a person):

alicui hortorum possessione,

Cic. Mil. 27, 75; so id. Off. 2, 23, 82; cf. Suet. Tib. 10; id. Caes. 72; id. Ner. 35; id. Gram. 11.— Hence of debtors, to make over their property instead of payment; cf. Dig. 42, 3, tit. de cessione bonorum.—

Pregn. (cf. abeo, II.), to pass away, disappear; and specif.,

Of men, to die:

vitā,

Cic. Tusc. 1, 15, 35; Hor. S. 1, 1, 119:

e vita,

Cic. Brut. 1, 4; Plin. Pan. 43, 4; cf.

senatu,

to withdraw from, Tac. A. 2, 48; 11, 25.—

Of time, to pass away, vanish:

horae quidem cedunt et dies et menses et anni,

Cic. Sen. 19, 69. —

Of other things: pudor ex pectore cessit, Lucil. ap. Non. p. 250, 26:

memoriā,

Liv. 2, 33, 9 (for which:

excedere memoriā,

Liv. 7, 32, 15; and:

excedere e memoriā,

id. 26, 13, 5):

non Turno fiducia cessit,

Verg. A. 9, 126:

cedant curaeque metusque,

Stat. S. 1, 2, 26 et saep.; cf. cesso.—

Trop.: cedere alicui or absol., to yield to one (to his superiority), to give the preference or precedence, give place to, submit to (class.; esp. freq. in the histt., of the weaker party, withdrawing, fleeing from).

To yield to, give place to:

quācumque movemur, (aër) videtur quasi locum dare et cedere,

Cic. N. D. 2, 33, 83:

cedebat victa potestas,

Lucr. 5, 1271:

ubi vinci necesse est, expedit cedere,

Quint. 6, 4, 16; 11, 1, 17; 12, 10, 47; cf. Sall. J. 51, 1:

Viriatho exercitus nostri imperatoresque cesserunt,

Cic. Off. 2, 11, 40; Nep. Ham. 1, 2; Sall. J. 51, 4; Liv. 2, 10, 7; Tac. A. 1, 56; 4, 51; Suet. Tib. 16 et saep.:

Pelides cedere nescius,

Hor. C. 1, 6, 6:

di, quibus ensis et ignis Cesserunt,

i. e. who remained unhurt in the destruction of Troy, Ov. M. 15, 862:

eidem tempori, ejusdem furori, eisdem consulibus, eisdem minis, insidiis, periculis,

Cic. Sest. 29, 63; so,

fortunae,

Sall. C. 34, 2:

invidiae ingratorum civium,

Nep. Cim. 3, 2:

majorum natu auctoritati,

id. Timoth. 3, 4:

nocti,

Liv. 3, 17, 9, and 3, 60, 7; 4, 55, 5; cf. Quint. 5, 11, 9:

loco iniquo, non hosti cessum,

Liv. 8, 38, 9:

oneri,

Quint. 10, 1, 24:

vincentibus vitiis,

id. 8, 3, 45:

malis,

Verg. A. 6, 95 et saep.—

To yield to in rank, distinction, etc., i. e. to be inferior to:

cum tibi aetas nostra jam cederet, fascesque summitteret,

Cic. Brut. 6, 22:

nullā aliā re nisi immortalitate cedens caelestibus,

id. N. D. 2, 61, 153:

neque multum cedebant virtute nostris,

Caes. B. G. 2, 6; Quint. 1, 6, 36: Picenis cedunt pomis Tiburtia suco;

Nam facie praestant,

Hor. S. 2, 4, 70; so,

anseribus (candore),

Ov. M. 2, 539:

laudibus lanificae artis,

id. ib. 6, 6;

5, 529: cum in re nullā Agesilao cederet,

Nep. Chabr. 2, 3; Quint. 10, 1, 108:

alicui de aliquā re,

Plin. 35, 10, 36, § 80:

alicui re per aliquid,

id. 33, 3, 19, § 59.— Impers.:

ut non multum Graecis cederetur,

Cic. Tusc. 1, 3, 5; Liv. 24, 6, 8. —

To comply with the wishes, to yield to one:

cessit auctoritati amplissimi viri vel potius paruit,

Cic. Lig. 7, 21; cf. Tac. A. 12, 5:

precibus,

Cic. Planc. 4, 9:

cessit tibi blandienti Cerberus,

Hor. C. 3, 11, 15;

cf,

id. Ep. 1, 18, 43 sq.; Verg. A. 2, 704; 3, 188; Ov. M. 6, 32; 6, 151; 9, 13;

9, 16: omnes in unum cedebant,

Tac. A. 6, 43; 3, 16; cf. id. ib. 12, 10 and 41.—Hence,

Act.: cedere (alicui) aliquid = concedere, to grant, concede, allow, give up, yield, permit something to some one:

permitto aliquid iracundiae tuae, do adulescentiae, cedo amicitiae, tribuo parenti,

Cic. Sull. 16, 46:

multa multis de jure suo,

id. Off. 2, 18, 64:

currum ei,

Liv. 45, 39, 2:

victoriam hosti,

Just. 32, 4, 7:

alicui pellicem et regnum,

id. 10, 2, 3:

imperium,

id. 22, 7, 4:

possessionem,

Dig. 41, 2, 1:

in dando et cedendo loco,

Cic. Brut. 84, 290.—Also with a clause as object, Stat. Th. 1, 704 (but in Hor. Ep. 2, 1, 67, read credit).—And with ut and subj.:

hac victoriā contenta plebes cessit patribus, ut in praesentiā tribuni crearentur, etc.,

Liv. 6, 42, 3; Tac. A. 12, 41: non cedere with quominus, Quint. 5, 7, 2.—

In respect to the terminus ad quem, to arrive, attain to, come somewhere:

cedunt, petunt,

Plaut. Aul. 3, 5, 43:

ibi ad postremum cedit miles, aes petit,

id. ib. 3, 5, 52.—

Trop.:

hoc cedere ad factum volo,

come to its execution, Plaut. Capt. 2, 2, 102.—

Cedere alicui or in aliquem, to come to, fall ( as a possession) to one, to fall to his lot or share, [p. 308] accrue:

ut is quaestus huic cederet,

Cic. Verr. 2, 2, 70, § 170:

captiva corpora Romanis cessere,

Liv. 31, 46, 16:

nolle ominari quae captae urbi cessura forent,

id. 23, 43, 14; Verg. A. 3, 297; 3, 333; 12, 17; 12, 183; Hor. C. 3, 20, 7; Ov. M. 5, 368; 4, 533:

undae cesserunt piscibus habitandae,

id. ib. 1, 74 al.:

alicui in usum,

Hor. S. 2, 2, 134:

Lepidi atque Antonii arma in Augustum cessere,

Tac. A. 1, 1; so id. H. 3, 83; id. Agr. 5; id. A. 2, 23:

aurum ex hostibus captum in paucorum praedam cessisse,

Liv. 6, 14, 12; Curt. 7, 6, 16; Tac. A. 15, 45; for which: cedere praedae (dat.) alicujus, Liv. 43, 19, 12; and:

praeda cedit alicui,

Hor. C. 3, 20, 7:

ab Tullo res omnis Albana in Romanum cesserit imperium,

Liv. 1, 52, 2; Hor. Ep. 2, 2, 174:

in dicionem M. Antonii provinciae cesserant,

Tac. H. 5, 9.—

Cedere in aliquid, like abire in aliquid (v. abeo, II.), to be changed or to pass into something, to be equivalent to or become something:

poena in vicem fidei cesserat,

Liv. 6, 34, 2; cf.:

temeritas in gloriam cesserat,

Curt. 3, 6, 18; Plin. 35, 10, 36, § 91; Tac. H. 2, 59 fin.; id. G. 36; Plin. Pan. 83, 4:

in proverbium,

Plin. 23, 1, 23, § 42:

in exemplorum locum,

Quint. 5, 11, 36.—Hence, * cēdenter, adv. of the part. pres. cedens (not used as P. a.), by yielding, Cael. Aur. Acut. 3, 16, 129.

cĕdo, old imperat. form, whose contr. plur. is cette (cf. Prob. II. p. 1486 P.; Non. p. 84, 31 sq.) [compounded of the particle -ce and the root da-; v. 1. do], hither with it! here! give! tell, say (implying great haste, familiarity, authority, and so differing from praebe, dic, etc.); cf. Key, § 731.

In gen., hither with it, give or bring here.

With acc.:

cette manus vestras measque accipite,

Enn. Trag. 320 Vahl.:

cedo aquam manibus,

give water! Plaut. Most. 1, 3, 150:

puerum, Phidippe, mihi cedo: ego alam,

Ter. Hec. 4, 4, 86:

tuam mi dexteram,

Plaut. Curc. 2, 3, 28; so Ter. Heaut. 3, 1, 84; and:

cette dextras,

Plaut. Merc. 5, 4, 4:

senem,

bring hither the old man, Ter. Phorm. 2, 2, 7:

convivas,

Plaut. Ps. 3, 2, 101:

quemvis arbitrum,

Ter. Ad. 1, 2, 43: eum aliquis cette in conspectum, Att. ap. Non. p. 85, 1:

cedo illum,

Phaedr. 5, 2, 6.—

Absol.: Al. En pateram tibi: eccam. Am. Cedo mi, Plaut. Am. 2, 2, 146. —

Esp.

Let us hear, tell, out with it:

age, age, cedo istuc tuom consilium: quid id est?

Ter. Heaut. 2, 3, 91:

unum cedo auctorem tui facti, unius profer exemplum,

Cic. Verr 2, 5, 26, § 67:

cedo mihi unum, qui, etc.,

id. ib. 2, 3, 12, § 29: cedo, si vos in eo loco essetis, quid aliud fecissetis? Cato ap. Quint. 9, 2, 21: cedo, cujum puerum hic apposuisti? dic mihi. Ter. And. 4, 4, 24; cf. Naev. ap. Cic. Sen. 6, 20; Ter. Eun. 1, 2, 82; Pac. ap. Non. p. 85, 6; Cic. Part. Or. 1, 3:

cedo igitur, quid faciam,

Ter. And. 2, 3, 9; cf. Cic. Div. 2, 71, 146; id. Verr. 2, 2, 43, § 106: cedo, si conata peregit, tell how, if, etc., Juv. 13, 210; so id. 6, 504.—With dum:

cedo dum, en unquam audisti, etc.?

Ter. Phorm. 2, 2, 15.—

In respect to action, cedo = fac, ut, grant that, let me:

cedo ut bibam,

Plaut. Most. 2, 1, 26:

cedo ut inspiciam,

id. Curc. 5, 2, 54:

ego, statim, cedo, inquam si quid ab Attico,

Cic. Att. 16, 13, a, 1.—

For calling attention, lo! behold! well! cedo mihi leges Atinias, Furias, Cic. Verr. 2, 1, 42, § 109:

cedo mihi ipsius Verris testimonium,

id. ib. 2, 1, 33, § 84; id. N. D. 1, 27, 75; cf. id. Brut. 86, 295; id. Sest. 50, 108:

haec cedo ut admoveam templis, et farre litabo,

Pers. 2, 75:

cedo experiamur,

App. Mag. p. 298, 14.

do, dĕdi, dătum, dăre (also in a longer form, dănunt = dant, Pac., Naev., and Caecil. ap. Non. 97, 14 sq.; Plaut. Most. 1, 2, 48; id. Ps. 3, 1, 1 et saep.; cf. Paul. ex Fest. p. 68, 12 Müll.— Subj.:

duim = dem,

Plaut. Aul. 4, 6, 6; Ter. Heaut. 1, 1, 38:

duis,

Plaut. Capt. 2, 2, 81; id. Men. 2, 1, 42:

duas = des,

id. Merc. 2, 3, 67; id. Rud. 5, 3, 12; an old formula in Liv. 10, 19:

duit,

Plaut. As. 2, 4, 54; id. Aul. 1, 1, 23; an old formula in Liv. 22, 10 init.:

duint,

Plaut. Most. 3, 1, 126; id. Ps. 4, 1, 25; id. Trin. 2, 4, 35; Ter. And. 4, 1, 43; id. Phorm. 3, 2, 34 al.— Imper.: DVITOR, XII. Tab. ap. Plin. 21, 3, 5 ex conject.—Inf.: DASI = dari, acc. to Paul. ex Fest. p. 68, 13 Müll.:

dane = dasne,

Plaut. Truc. 2, 4, 22.—The pres. pass., first pers., dor, does not occur), v. a. [Sanscr. dā, da-dā-mi, give; Gr. di-dô-mi, dôtêr, dosis; cf.: dos, donum, damnum], to give; and hence, with the greatest variety of application, passing over into the senses of its compounds, derivatives, and synonyms (edere, tradere, dedere; reddere, donare, largiri, concedere, exhibere, porrigere, praestare, impertire, suppeditare, ministrare, subministrare, praebere, tribuere, offerre, etc.), as, to give away, grant, concede, allow, permit; give up, yield, resign; bestow, present, confer, furnish, afford; offer, etc. (very freq.).

In gen.:

eam carnem victoribus danunt, Naev. ap. Non. l. l.: ea dona, quae illic Amphitruoni sunt data,

Plaut. Am. prol. 138; cf.:

patera, quae dono mi illic data'st,

id. ib. 1, 3, 36:

dandis recipiendisque meritis,

Cic. Lael. 8; cf.:

ut par sit ratio acceptorum et datorum,

id. ib. 16, 58: ut obsides accipere non dare consuerint, Caes. B. G. 1, 4 fin.:

obsides,

id. ib. 1, 19, 1;

1, 31, 7 et saep.: patriam (sc. mundum) dii nobis communem secum dederunt,

Cic. Rep. 1, 13:

hominibus animus datus est ex illis sempiternis ignibus,

id. ib. 6, 15; cf. ib. 6, 17:

ea dant magistratus magis, quae etiamsi nolint, danda sint,

id. ib. 1, 31; cf.

imperia,

id. ib. 1, 44:

centuria, ad summum usum urbis fabris tignariis data,

id. ib. 2, 22:

Lycurgus agros locupletium plebi, ut servitio, colendos dedit,

id. ib. 3, 9 fin.:

ei filiam suam in matrimonium dat,

Caes. B. G. 1, 3, 5:

litteras ad te numquam habui cui darem, quin dederim,

Cic. Fam. 12, 19: litteras (ad aliquem), to write to one, saep.; cf. id. Att. 5, 11;

and in the same signif.: aliquid ad aliquem,

id. ib. 10, 8 fin.:

litteras alicui, said of the writer,

to give one a letter to deliver, id. ib. 5, 15 fin.;

of the bearer, rarely,

to deliver a letter to one, id. ib. 5, 4 init.: colloquium dare, to join in a conference, converse ( poet.), Lucr. 4, 598 (Lachm.;

al. videmus): colloquiumque sua fretus ab urbe dedit,

parley, challenge, Prop. 5, 10, 32:

dare poenas,

to give satisfaction, to suffer punishment, Sall. C. 18:

alicui poenas dare,

to make atonement to any one; to suffer for any thing, Ov. M. 6, 544; Sall. C. 51, 31;

v. poena: decus sibi datum esse justitia regis existimabant,

Cic. Rep. 1, 41:

quoniam me quodammodo invitas et tui spem das,

id. ib. 1, 10:

dabant hae feriae tibi opportunam sane facultatem ad explicandas tuas litteras,

id. ib. 1, 9; cf.:

ansas alicui ad reprehendendum,

id. Lael. 16, 59:

multas causas suspicionum offensionumque,

id. ib. 24:

facultatem per provinciam itineris faciundi,

Caes. B. G. 1, 7, 5;

for which: iter alicui per provinciam,

id. ib. 1, 8, 3; Liv. 8, 5; 21, 20 al.:

modicam libertatem populo,

Cic. Rep. 2, 31:

consilium,

id. Lael. 13:

praecepta,

id. ib. 4 fin.:

tempus alicui, ut, etc.,

id. Rep. 1, 3:

inter se fidem et jusjurandum,

Caes. B. G. 1, 3 fin.:

operam,

to bestow labor and pains on any thing, Cic. de Or. 1, 55:

operam virtuti,

id. Lael. 22, 84;

also: operam, ne,

id. ib. 21, 78:

veniam amicitiae,

id. ib. 17:

vela (ventis),

to set sail, id. de Or. 2, 44, 187:

dextra vela dare,

to steer towards the right, Ov. 3, 640:

me librum L. Cossinio ad te perferendum dedisse,

Cic. Att. 2, 1:

sin homo amens diripiendam urbem daturus est,

id. Fam. 14, 14 et saep.: ita dat se res, so it is circumstanced, so it is, Poëta ap. Cic. N. D. 2, 26; cf.:

prout tempus ac res se daret,

Liv. 28, 5 et saep.— Impers.: sic datur, so it goes, such is fate, i. e. you have your reward, Plaut. Truc. 4, 8, 4; id. Ps. 1, 2, 22; id. Men. 4, 2, 40; 64; id. Stich. 5, 6, 5.— Part. perf. sometimes (mostly in poets) subst.: dăta, ōrum, n., gifts, presents, Plaut. Ps. 1, 3, 72; Prop. 3, 15, 6 (4, 14, 6 M.); Ov. M. 6, 363 (but not in Cic. Clu. 24, 66, where dona data belong together, as in the archaic formula in Liv. 22, 10 init.:

DATVM DONVM DVIT, P. R. Q.).— Prov.: dantur opes nulli nunc nisi divitibus,

Mart. 5, 81, 2; cf.:

dat census honores,

Ov. F. 1, 217.—

Poet. with inf.:

da mihi frui perpetuā virginitate,

allow me, Ov. M. 1, 486; id. ib. 8, 350:

di tibi dent captā classem reducere Trojā,

Hor. S. 2, 3, 191; so id. ib. 1, 4, 39; id. Ep. 1, 16, 61; id. A. P. 323 et saep.—

With ne:

da, femina ne sim,

Ov. M. 12, 202.

In partic.

In milit. lang.

Nomina, to enroll one's self for military service, to enlist, Cic. Phil. 7, 4, 13; Liv. 2, 24; 5, 10; cf.

transf. beyond the military sphere,

Plaut. Ps. 4, 6, 38.—

Manus (lit., as a prisoner of war, to stretch forth the hands to be fettered; cf. Cic. Lael. 26, 99;

hence),

to yield, surrender, Nep. Ham. 1, 4;

and more freq. transf. beyond the milit. sphere,

to yield, acquiesce, Plaut. Pers. 5, 2, 72; Cic. Lael. 26, 99; id. Att. 2, 22, 2; Caes. B. G. 5, 31, 3; Ov. H. 4, 14; id. F. 3, 688; Verg. A. 11, 568; Hor. Epod. 17, 1 al.—

Terga, for the usual vertere terga; v. tergum.—

To grant, consent, permit.

Esp. in jurid. lang.: DO, DICO, ADDICO, the words employed by the praetor in the execution of his office; viz. DO in the granting of judges, actions, exceptions, etc.; DICO in pronouncing sentence of judgment; ADDICO in adjudging the property in dispute to one or the other party; cf. Varr. L. L. 6, § 30 Müll.;

hence called tria verba,

Ov. F. 1, 47.—

Datur, it is permitted, allowed, granted; with subj. clause: quaesitis diu terris, ubi sistere detur, Ov. M. 1, 307:

interim tamen recedere sensim datur,

Quint. 11, 3, 127:

ex quo intellegi datur, etc.,

Lact. 5, 20, 11.—

In philos. lang., to grant a proposition:

in geometria prima si dederis, danda sunt omnia: dato hoc, dandum erit illud (followed by concede, etc.),

Cic. Fin. 5, 28, 83; id. Tusc. 1, 11, 25; id. Inv. 1, 31 fin. —

Designating the limit, to put, place, carry somewhere; and with se, to betake one's self somewhere:

tum genu ad terram dabo,

to throw, Plaut. Capt. 4, 2, 17; cf.:

aliquem ad terram,

Liv. 31, 37; Flor. 4, 2 fin.:

me haec deambulatio ad languorem dedit!

has fatigued me, Ter. Heaut. 4, 6, 3:

hanc mihi in manum dat,

id. And. 1, 5, 62:

praecipitem me in pistrinum dabit,

id. ib. 1, 3, 9:

hostes in fugam,

Caes. B. G. 5, 51 fin.:

hostem in conspectum,

to bring to view, Liv. 3, 69 fin.:

aliquem in vincula,

to cast into prison, Flor. 3, 10, 18; cf.:

arma in profluentes,

id. 4, 12, 9:

aliquem usque Sicanium fretum,

Val. Fl. 2, 28:

aliquem leto,

to put to death, to kill, Phaedr. 1, 22, 9:

se in viam,

to set out on a journey, Cic. Fam. 14, 12:

sese in fugam,

id. Verr. 2, 4, 43 fin.; cf.:

se fugae,

id. Att. 7, 23, 2:

Socrates, quam se cumque in partem dedisset, omnium fuit facile princeps,

id. de Or. 3, 16, 60 et saep.—

Designating the effect, to cause, make, bring about, inflict, impose:

qui dederit damnum aut malum,

Ter. And. 1, 1, 116:

nec consulto alteri damnum dari sine dolo malo potest,

Cic. Tull. 14, 34; 16, 39; cf.:

malum dare,

id. N. D. 1, 44, 122:

hoc quī occultari facilius credas dabo,

Ter. Hec. 5, 4, 29:

inania duro vulnera dat ferro,

Ov. M. 3, 84:

morsus,

Prop. 5, 5, 39; cf.:

motus dare,

to impart motion, Lucr. 1, 819 al. (but motus dare, to make motion, to move, be moved, id. 2, 311):

stragem,

id. 1, 288:

equitum ruinas,

to overthrow, id. 5, 1329.—With part. fut. pass.:

pectora tristitiae dissolvenda dedit,

caused to be delivered from sadness, Tib. 1, 7, 40.—

Prov.: dant animos vina,

Ov. M. 12, 242. —

Aliquid alicui, to do any thing for the sake of another; to please or humor another; to give up, sacrifice any thing to another (for the more usual condonare): da hoc illi mortuae, da ceteris amicis ac familiaribus, da patriae, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5 fin.: aliquid auribus alicujus, Trebon. ib. 12, 16:

Caere hospitio Vestalium cultisque diis,

Liv. 7, 20:

plus stomacho quam consilio,

Quint. 10, 1, 117 et saep.:

ut concessisti illum senatui, sic da hunc populo,

i. e. forgive him, for the sake of the people, Cic. Lig. 12, 37:

dabat et famae, ut, etc.,

Tac. A. 1, 7.—Hence,

Se alicui, to give one's self up wholly, to devote, dedicate one's self to a person or thing, to serve:

dedit se etiam regibus,

Cic. Rab. Post. 2, 4; so Ter. Eun. 3, 3, 10; id. Heaut. 4, 3, 10; Poëta ap. Cic. Fam. 2, 8, 2; Cic. Att. 7, 12, 3; Nep. Att. 9; Tac. A. 1, 31:

mihi si large volantis ungula se det equi,

Stat. Silv, 2, 2, 38; 1, 1, 42; 5, 3, 71 al.; Aus. Mosel. 5, 448; cf. Ov. H. 16, 161:

se et hominibus Pythagoreis et studiis illis,

Cic. Rep. 1, 111:

se sermonibus vulgi,

id. ib. 6, 23:

se jucunditati,

id. Off. 1, 34 al.:

se populo ac coronae,

to present one's self, appear, id. Verr. 2, 3, 19; cf.:

se convivio,

Suet. Caes. 31 et saep.:

si se dant (judices) et sua sponte quo impellimus inclinant,

Cic. de Or. 2, 44, 187.—

Of discourse, to announce, tell, relate, communicate (like accipere, for to learn, to hear, v. accipio, II.; mostly ante-class. and poet.):

erili filio hanc fabricam dabo,

Plaut. Bacch. 2, 3, 132:

quam ob rem has partes didicerim, paucis dabo,

Ter. Heaut. prol. 10; cf. Verg. E. 1, 19:

imo etiam dabo, quo magis credas,

Ter. Phorm. 5, 6, 37:

da mihi nunc, satisne probas?

Cic. Ac. 1, 3, 10:

Thessalici da bella ducis,

Val. Fl. 5, 219:

is datus erat locus colloquio,

appointed, Liv. 33, 13:

fixa canens... Saepe dedit sedem notas mutantibus urbes,

i. e. foretold, promised, Luc. 5, 107.—In pass., poet. i. q.: narratur, dicitur, fertur, etc., is said:

seu pius Aeneas eripuisse datur,

Ov. F. 6, 434; Stat. Th. 7, 315; Claud. Rapt. Pros. 3, 337.—

Fabulam, to exhibit, produce a play (said of the author; cf.:

docere fabulam, agere fabulam),

Cic. Brut. 18 fin.; id. Tusc. 1, 1 fin.; Ter. Eun. prol. 9; 23; id. Heaut. prol. 33; id. Hec. prol. 1 Don.;

and transf.,

Cic. Clu. 31, 84; cf.

also: dare foras librum = edere,

Cic. Att. 13, 22, 3.—

Verba (alicui), to give [p. 605] empty words, i. e. to deceive, cheat, Plaut. Capt. 5, 1, 25; id. Ps. 4, 5, 7; id. Rud. 2, 2, 19; Ter. And. 1, 3, 6 Ruhnk.; Quadrig. ap. Gell. 17, 2, 24; Cic. Phil. 13, 16 fin.; id. Att. 15, 16 A.; Hor. S. 1, 3, 22; Pers. 4, 45; Mart. 2, 76 et saep.—

Alicui aliquid (laudi, crimini, vitio, etc.), to impute, assign, ascribe, attribute a thing to any one, as a merit, a crime, a fault, etc.:

nunc quam rem vitio dent, quaeso animum attendite,

Ter. And. prol. 8:

hoc vitio datur,

id. Ad. 3, 3, 64:

inopiā criminum summam laudem Sex. Roscio vitio et culpae dedisse,

Cic. Rosc. Am. 16, 48; id. Off. 1, 21, 71; 2, 17, 58; id. Div. in Caecil. 10; id. Brut. 80, 277 et saep.—

Alicui cenam, epulas, etc., to give one a dinner, entertain at table (freq.):

qui cenam parasitis dabit,

Plaut. Capt. 4, 4, 2; 3, 1, 35; id. Stich. 4, 1, 8; Ter. Heaut. 3, 1, 45; Cic. Fam. 9, 20, 2; id. Mur. 36, 75:

prandium dare,

id. ib. 32, 67; cf. Sen. Ben. 1, 14, 1; Tac. A. 2, 57 al.—

To grant, allow, in gen. (rare, but freq. as impers.; v. B. 2. supra):

dari sibi diem postulabat,

a respite, Plin. Ep. 3, 9, 32.

- do, -dāre ( obsol., found only in the compounds, abdo, condo, abscondo, indo, etc.), 1, v. a. [Sanscr. root dhā-, da-dhāmi, set, put, place; Gr. the-, tithêmi; Ger. thun, thue, that; Eng. do, deed, etc.]. This root is distinct from 1. do, Sanscr. dā, in most of the Arian langg.; cf. Pott. Etym. Forsch. 2, 484; Corss. Ausspr. 2, 410;

but in Italy the two seem to have been confounded, at least in compounds,

Curt. Gr. Etym. p. 254 sq.; cf. Max Müller, Science of Lang. Ser. 2, p. 220, N. Y. ed.; Fick, Vergl. Wört. p. 100.

do, acc. of domus, v. domus init.

do, dĕdi, dătum, dăre (also in a longer form, dănunt = dant, Pac., Naev., and Caecil. ap. Non. 97, 14 sq.; Plaut. Most. 1, 2, 48; id. Ps. 3, 1, 1 et saep.; cf. Paul. ex Fest. p. 68, 12 Müll.— Subj.:

duim = dem,

Plaut. Aul. 4, 6, 6; Ter. Heaut. 1, 1, 38:

duis,

Plaut. Capt. 2, 2, 81; id. Men. 2, 1, 42:

duas = des,

id. Merc. 2, 3, 67; id. Rud. 5, 3, 12; an old formula in Liv. 10, 19:

duit,

Plaut. As. 2, 4, 54; id. Aul. 1, 1, 23; an old formula in Liv. 22, 10 init.:

duint,

Plaut. Most. 3, 1, 126; id. Ps. 4, 1, 25; id. Trin. 2, 4, 35; Ter. And. 4, 1, 43; id. Phorm. 3, 2, 34 al.— Imper.: DVITOR, XII. Tab. ap. Plin. 21, 3, 5 ex conject.—Inf.: DASI = dari, acc. to Paul. ex Fest. p. 68, 13 Müll.:

dane = dasne,

Plaut. Truc. 2, 4, 22.—The pres. pass., first pers., dor, does not occur), v. a. [Sanscr. dā, da-dā-mi, give; Gr. di-dô-mi, dôtêr, dosis; cf.: dos, donum, damnum], to give; and hence, with the greatest variety of application, passing over into the senses of its compounds, derivatives, and synonyms (edere, tradere, dedere; reddere, donare, largiri, concedere, exhibere, porrigere, praestare, impertire, suppeditare, ministrare, subministrare, praebere, tribuere, offerre, etc.), as, to give away, grant, concede, allow, permit; give up, yield, resign; bestow, present, confer, furnish, afford; offer, etc. (very freq.).

In gen.:

eam carnem victoribus danunt, Naev. ap. Non. l. l.: ea dona, quae illic Amphitruoni sunt data,

Plaut. Am. prol. 138; cf.:

patera, quae dono mi illic data'st,

id. ib. 1, 3, 36:

dandis recipiendisque meritis,

Cic. Lael. 8; cf.:

ut par sit ratio acceptorum et datorum,

id. ib. 16, 58: ut obsides accipere non dare consuerint, Caes. B. G. 1, 4 fin.:

obsides,

id. ib. 1, 19, 1;

1, 31, 7 et saep.: patriam (sc. mundum) dii nobis communem secum dederunt,

Cic. Rep. 1, 13:

hominibus animus datus est ex illis sempiternis ignibus,

id. ib. 6, 15; cf. ib. 6, 17:

ea dant magistratus magis, quae etiamsi nolint, danda sint,

id. ib. 1, 31; cf.

imperia,

id. ib. 1, 44:

centuria, ad summum usum urbis fabris tignariis data,

id. ib. 2, 22:

Lycurgus agros locupletium plebi, ut servitio, colendos dedit,

id. ib. 3, 9 fin.:

ei filiam suam in matrimonium dat,

Caes. B. G. 1, 3, 5:

litteras ad te numquam habui cui darem, quin dederim,

Cic. Fam. 12, 19: litteras (ad aliquem), to write to one, saep.; cf. id. Att. 5, 11;

and in the same signif.: aliquid ad aliquem,

id. ib. 10, 8 fin.:

litteras alicui, said of the writer,

to give one a letter to deliver, id. ib. 5, 15 fin.;

of the bearer, rarely,

to deliver a letter to one, id. ib. 5, 4 init.: colloquium dare, to join in a conference, converse ( poet.), Lucr. 4, 598 (Lachm.;

al. videmus): colloquiumque sua fretus ab urbe dedit,

parley, challenge, Prop. 5, 10, 32:

dare poenas,

to give satisfaction, to suffer punishment, Sall. C. 18:

alicui poenas dare,

to make atonement to any one; to suffer for any thing, Ov. M. 6, 544; Sall. C. 51, 31;

v. poena: decus sibi datum esse justitia regis existimabant,

Cic. Rep. 1, 41:

quoniam me quodammodo invitas et tui spem das,

id. ib. 1, 10:

dabant hae feriae tibi opportunam sane facultatem ad explicandas tuas litteras,

id. ib. 1, 9; cf.:

ansas alicui ad reprehendendum,

id. Lael. 16, 59:

multas causas suspicionum offensionumque,

id. ib. 24:

facultatem per provinciam itineris faciundi,

Caes. B. G. 1, 7, 5;

for which: iter alicui per provinciam,

id. ib. 1, 8, 3; Liv. 8, 5; 21, 20 al.:

modicam libertatem populo,

Cic. Rep. 2, 31:

consilium,

id. Lael. 13:

praecepta,

id. ib. 4 fin.:

tempus alicui, ut, etc.,

id. Rep. 1, 3:

inter se fidem et jusjurandum,

Caes. B. G. 1, 3 fin.:

operam,

to bestow labor and pains on any thing, Cic. de Or. 1, 55:

operam virtuti,

id. Lael. 22, 84;

also: operam, ne,

id. ib. 21, 78:

veniam amicitiae,

id. ib. 17:

vela (ventis),

to set sail, id. de Or. 2, 44, 187:

dextra vela dare,

to steer towards the right, Ov. 3, 640:

me librum L. Cossinio ad te perferendum dedisse,

Cic. Att. 2, 1:

sin homo amens diripiendam urbem daturus est,

id. Fam. 14, 14 et saep.: ita dat se res, so it is circumstanced, so it is, Poëta ap. Cic. N. D. 2, 26; cf.:

prout tempus ac res se daret,

Liv. 28, 5 et saep.— Impers.: sic datur, so it goes, such is fate, i. e. you have your reward, Plaut. Truc. 4, 8, 4; id. Ps. 1, 2, 22; id. Men. 4, 2, 40; 64; id. Stich. 5, 6, 5.— Part. perf. sometimes (mostly in poets) subst.: dăta, ōrum, n., gifts, presents, Plaut. Ps. 1, 3, 72; Prop. 3, 15, 6 (4, 14, 6 M.); Ov. M. 6, 363 (but not in Cic. Clu. 24, 66, where dona data belong together, as in the archaic formula in Liv. 22, 10 init.:

DATVM DONVM DVIT, P. R. Q.).— Prov.: dantur opes nulli nunc nisi divitibus,

Mart. 5, 81, 2; cf.:

dat census honores,

Ov. F. 1, 217.—

Poet. with inf.:

da mihi frui perpetuā virginitate,

allow me, Ov. M. 1, 486; id. ib. 8, 350:

di tibi dent captā classem reducere Trojā,

Hor. S. 2, 3, 191; so id. ib. 1, 4, 39; id. Ep. 1, 16, 61; id. A. P. 323 et saep.—

With ne:

da, femina ne sim,

Ov. M. 12, 202.

In partic.

In milit. lang.

Nomina, to enroll one's self for military service, to enlist, Cic. Phil. 7, 4, 13; Liv. 2, 24; 5, 10; cf.

transf. beyond the military sphere,

Plaut. Ps. 4, 6, 38.—

Manus (lit., as a prisoner of war, to stretch forth the hands to be fettered; cf. Cic. Lael. 26, 99;

hence),

to yield, surrender, Nep. Ham. 1, 4;

and more freq. transf. beyond the milit. sphere,

to yield, acquiesce, Plaut. Pers. 5, 2, 72; Cic. Lael. 26, 99; id. Att. 2, 22, 2; Caes. B. G. 5, 31, 3; Ov. H. 4, 14; id. F. 3, 688; Verg. A. 11, 568; Hor. Epod. 17, 1 al.—

Terga, for the usual vertere terga; v. tergum.—

To grant, consent, permit.

Esp. in jurid. lang.: DO, DICO, ADDICO, the words employed by the praetor in the execution of his office; viz. DO in the granting of judges, actions, exceptions, etc.; DICO in pronouncing sentence of judgment; ADDICO in adjudging the property in dispute to one or the other party; cf. Varr. L. L. 6, § 30 Müll.;

hence called tria verba,

Ov. F. 1, 47.—

Datur, it is permitted, allowed, granted; with subj. clause: quaesitis diu terris, ubi sistere detur, Ov. M. 1, 307:

interim tamen recedere sensim datur,

Quint. 11, 3, 127:

ex quo intellegi datur, etc.,

Lact. 5, 20, 11.—

In philos. lang., to grant a proposition:

in geometria prima si dederis, danda sunt omnia: dato hoc, dandum erit illud (followed by concede, etc.),

Cic. Fin. 5, 28, 83; id. Tusc. 1, 11, 25; id. Inv. 1, 31 fin. —

Designating the limit, to put, place, carry somewhere; and with se, to betake one's self somewhere:

tum genu ad terram dabo,

to throw, Plaut. Capt. 4, 2, 17; cf.:

aliquem ad terram,

Liv. 31, 37; Flor. 4, 2 fin.:

me haec deambulatio ad languorem dedit!

has fatigued me, Ter. Heaut. 4, 6, 3:

hanc mihi in manum dat,

id. And. 1, 5, 62:

praecipitem me in pistrinum dabit,

id. ib. 1, 3, 9:

hostes in fugam,

Caes. B. G. 5, 51 fin.:

hostem in conspectum,

to bring to view, Liv. 3, 69 fin.:

aliquem in vincula,

to cast into prison, Flor. 3, 10, 18; cf.:

arma in profluentes,

id. 4, 12, 9:

aliquem usque Sicanium fretum,

Val. Fl. 2, 28:

aliquem leto,

to put to death, to kill, Phaedr. 1, 22, 9:

se in viam,

to set out on a journey, Cic. Fam. 14, 12:

sese in fugam,

id. Verr. 2, 4, 43 fin.; cf.:

se fugae,

id. Att. 7, 23, 2:

Socrates, quam se cumque in partem dedisset, omnium fuit facile princeps,

id. de Or. 3, 16, 60 et saep.—

Designating the effect, to cause, make, bring about, inflict, impose:

qui dederit damnum aut malum,

Ter. And. 1, 1, 116:

nec consulto alteri damnum dari sine dolo malo potest,

Cic. Tull. 14, 34; 16, 39; cf.:

malum dare,

id. N. D. 1, 44, 122:

hoc quī occultari facilius credas dabo,

Ter. Hec. 5, 4, 29:

inania duro vulnera dat ferro,

Ov. M. 3, 84:

morsus,

Prop. 5, 5, 39; cf.:

motus dare,

to impart motion, Lucr. 1, 819 al. (but motus dare, to make motion, to move, be moved, id. 2, 311):

stragem,

id. 1, 288:

equitum ruinas,

to overthrow, id. 5, 1329.—With part. fut. pass.:

pectora tristitiae dissolvenda dedit,

caused to be delivered from sadness, Tib. 1, 7, 40.—

Prov.: dant animos vina,

Ov. M. 12, 242. —

Aliquid alicui, to do any thing for the sake of another; to please or humor another; to give up, sacrifice any thing to another (for the more usual condonare): da hoc illi mortuae, da ceteris amicis ac familiaribus, da patriae, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5 fin.: aliquid auribus alicujus, Trebon. ib. 12, 16:

Caere hospitio Vestalium cultisque diis,

Liv. 7, 20:

plus stomacho quam consilio,

Quint. 10, 1, 117 et saep.:

ut concessisti illum senatui, sic da hunc populo,

i. e. forgive him, for the sake of the people, Cic. Lig. 12, 37:

dabat et famae, ut, etc.,

Tac. A. 1, 7.—Hence,

Se alicui, to give one's self up wholly, to devote, dedicate one's self to a person or thing, to serve:

dedit se etiam regibus,

Cic. Rab. Post. 2, 4; so Ter. Eun. 3, 3, 10; id. Heaut. 4, 3, 10; Poëta ap. Cic. Fam. 2, 8, 2; Cic. Att. 7, 12, 3; Nep. Att. 9; Tac. A. 1, 31:

mihi si large volantis ungula se det equi,

Stat. Silv, 2, 2, 38; 1, 1, 42; 5, 3, 71 al.; Aus. Mosel. 5, 448; cf. Ov. H. 16, 161:

se et hominibus Pythagoreis et studiis illis,

Cic. Rep. 1, 111:

se sermonibus vulgi,

id. ib. 6, 23:

se jucunditati,

id. Off. 1, 34 al.:

se populo ac coronae,

to present one's self, appear, id. Verr. 2, 3, 19; cf.:

se convivio,

Suet. Caes. 31 et saep.:

si se dant (judices) et sua sponte quo impellimus inclinant,

Cic. de Or. 2, 44, 187.—

Of discourse, to announce, tell, relate, communicate (like accipere, for to learn, to hear, v. accipio, II.; mostly ante-class. and poet.):

erili filio hanc fabricam dabo,

Plaut. Bacch. 2, 3, 132:

quam ob rem has partes didicerim, paucis dabo,

Ter. Heaut. prol. 10; cf. Verg. E. 1, 19:

imo etiam dabo, quo magis credas,

Ter. Phorm. 5, 6, 37:

da mihi nunc, satisne probas?

Cic. Ac. 1, 3, 10:

Thessalici da bella ducis,

Val. Fl. 5, 219:

is datus erat locus colloquio,

appointed, Liv. 33, 13:

fixa canens... Saepe dedit sedem notas mutantibus urbes,

i. e. foretold, promised, Luc. 5, 107.—In pass., poet. i. q.: narratur, dicitur, fertur, etc., is said:

seu pius Aeneas eripuisse datur,

Ov. F. 6, 434; Stat. Th. 7, 315; Claud. Rapt. Pros. 3, 337.—

Fabulam, to exhibit, produce a play (said of the author; cf.:

docere fabulam, agere fabulam),

Cic. Brut. 18 fin.; id. Tusc. 1, 1 fin.; Ter. Eun. prol. 9; 23; id. Heaut. prol. 33; id. Hec. prol. 1 Don.;

and transf.,

Cic. Clu. 31, 84; cf.

also: dare foras librum = edere,

Cic. Att. 13, 22, 3.—

Verba (alicui), to give [p. 605] empty words, i. e. to deceive, cheat, Plaut. Capt. 5, 1, 25; id. Ps. 4, 5, 7; id. Rud. 2, 2, 19; Ter. And. 1, 3, 6 Ruhnk.; Quadrig. ap. Gell. 17, 2, 24; Cic. Phil. 13, 16 fin.; id. Att. 15, 16 A.; Hor. S. 1, 3, 22; Pers. 4, 45; Mart. 2, 76 et saep.—

Alicui aliquid (laudi, crimini, vitio, etc.), to impute, assign, ascribe, attribute a thing to any one, as a merit, a crime, a fault, etc.:

nunc quam rem vitio dent, quaeso animum attendite,

Ter. And. prol. 8:

hoc vitio datur,

id. Ad. 3, 3, 64:

inopiā criminum summam laudem Sex. Roscio vitio et culpae dedisse,

Cic. Rosc. Am. 16, 48; id. Off. 1, 21, 71; 2, 17, 58; id. Div. in Caecil. 10; id. Brut. 80, 277 et saep.—

Alicui cenam, epulas, etc., to give one a dinner, entertain at table (freq.):

qui cenam parasitis dabit,

Plaut. Capt. 4, 4, 2; 3, 1, 35; id. Stich. 4, 1, 8; Ter. Heaut. 3, 1, 45; Cic. Fam. 9, 20, 2; id. Mur. 36, 75:

prandium dare,

id. ib. 32, 67; cf. Sen. Ben. 1, 14, 1; Tac. A. 2, 57 al.—

To grant, allow, in gen. (rare, but freq. as impers.; v. B. 2. supra):

dari sibi diem postulabat,

a respite, Plin. Ep. 3, 9, 32.

- do, -dāre ( obsol., found only in the compounds, abdo, condo, abscondo, indo, etc.), 1, v. a. [Sanscr. root dhā-, da-dhāmi, set, put, place; Gr. the-, tithêmi; Ger. thun, thue, that; Eng. do, deed, etc.]. This root is distinct from 1. do, Sanscr. dā, in most of the Arian langg.; cf. Pott. Etym. Forsch. 2, 484; Corss. Ausspr. 2, 410;

but in Italy the two seem to have been confounded, at least in compounds,

Curt. Gr. Etym. p. 254 sq.; cf. Max Müller, Science of Lang. Ser. 2, p. 220, N. Y. ed.; Fick, Vergl. Wört. p. 100.

do, acc. of domus, v. domus init.

commūnĭco ( conm-), āvi, ātum, 1, v. a. ( dep. access. form, communicati sint = communicaverint, Liv. 4, 24, 2) [communis].

To divide something with one, whether in giving or receiving.

In giving, to divide a thing with one, to communicate, impart, to share; esp. freq. of imparting in discourse (very freq. in all periods); constr. usu. aliquid cum aliquo; also inter aliquos, alicui, aliquem aliquā re. cum aliquo de aliquā re and absol.

With aliquid cum aliquo:

ut si quam praestantiam virtutis, ingenii, fortunae consecuti sunt, impertiant ea suis communicentque cum proximis,

Cic. Lael. 19, 70; id. Verr. 2, 5, 47, § 125; id. Div. in Caecil. 11, 33: auxilium [p. 384] sibi te putat adjunxisse, qui cum altero rem communicat, id. Rosc. Am. 40, 116:

suam causam cum Chrysogono,

id. ib. 48, 140:

cum iis praemium communicat, hortaturque ut, etc.,

Caes. B. G. 7, 37:

civitatem nostram vobiscum,

Liv. 23, 5, 9:

causam civium cum servis fugitivis,

Sall. C. 56, 5:

at sua Tydides mecum communicat acta (i. e. me socium sumit actorum),

Ov. M. 13, 239:

consilia cum finitimis civitatibus,

to make common cause, to take common counsel, commune, consult, Caes. B. G. 6, 2:

cum plebeiis magistratibus,

Liv. 6, 11, 7; 28, 28, 5; Suet. Calig. 56:

curam doloris cum aliquo,

Cic. Fam. 5, 16, 5.—Of discourse:

homo, quocum omnia, quae me curā aliquā adficiunt, una communicem,

Cic. Att. 1, 18, 1:

ea quae didicerant, cum civibus suis communicare non poterant,

id. N. D. 1, 4, 8; id. de Or. 1, 15, 66; id. Rosc. Am. 40, 116; Caes. B. G. 6, 20 al.; so cum aliquo de aliquā re:

Pompeius, qui mecum... de te communicare solet,

Cic. Fam. 1, 7, 3:

is mecum de tuā mansione communicat,

id. ib. 4, 4, 5:

cum compluribus de ratione belli,

Suet. Tib. 18. —

Aliquid inter aliquos:

cum de societate inter se multa communicarent,

Cic. Quint. 4, 15:

socii putandi sunt, quos inter res communicata est,

id. Verr. 2, 3, 20, § 50:

ut quibus de rebus vellemus, tu tuis, ego meis, inter nos communicaremus,

id. Fam. 15, 4, 2; 11, 27, 2:

communicato inter se consilio,

Liv. 8, 25, 9 (cf. a); Suet. Dom. 7.—

Alicui aliquid, or de aliquā re (in Cic. only when the other party sharing is expressed by cum and abl.; cf.

Krebs, Antibarb. p. 250): quibus communicare de maximis rebus Pompeius consuerat,

Caes. B. C. 3, 18 (Dinter, ex conj., quibuscum):

hisque omnium domus patent victusque communicatur,

id. B. G. 6, 23 fin.;

so with redditur,

id. ib. 6, 13:

sibi communicatum cum alio, non ademptum imperium esse,

Liv. 22, 27, 8 Weissenb. ad loc.:

id aut ereptum illis est, aut certe nobis cum illis communicatum,

Cic. Brut. 73, 254; cf. id. Div. in Caecil. 4, 14 Halm ad loc.; id. Verr. 2, 5, 2, § 5; id. Rosc. Am. 49, 142; Mamert. Pan. Max. 10; Cic. Pis. 39, 94 Ascon.—

Aliquem aliquā re:

communicabo semper te mensā meā,

Plaut. Mil. 1, 1, 50.—

Absol.: nonne prius communicatum oportuit? * Ter. And. 1, 5, 4; Cic. Sull. 3, 9:

et secundas res splendidiores facit amicitia et adversas partiens communicansque leviores,

id. Lael. 6, 22; Quint. 9, 2, 22:

ut ad se veniat rationesque belli gerendi communicet,

Caes. B. G. 7, 63:

consilia communicant,

id. B. C. 2, 4 fin.; cf. Sall. C. 18, 5; Suet. Aug. 75 fin.; Plin. 11, 30, 36, § 108; Quint. 9, 2, 22.—

Transf. of things: aliquid cum aliquā re, to join to an equal part, to unite:

viri, quantas pecunias ab uxoribus dotis nomine acceperunt, tantas ex suis bonis cum dotibus communicant,

Caes. B. G. 6, 19:

privabo potius illum debito testimonio, quam id cum meā laude communicem,

Cic. Ac. 2, 1, 3; id. Fam. 12, 2, 1.—

In late Lat.: cum aliquo or alicui, to have intercourse with an inferior:

ne cum peregrinis communicarent,

Just. 36, 2, 15:

malis,

with evil-disposed persons, Aug. Ep. 162:

ne communices homini indocto,

Vulg. Ecclus. 8, 5.—Also alicui rei, to take part in, Vulg. 1 Tim. 5, 22.—

In receiving, to share something with one, to lake or receive a part, to partake, participate in (also class.).

Aliquid cum aliquo:

ut me juves Conmunicesque hanc mecum meam provinciam,

Plaut. Trin. 1, 2, 153; cf.:

provinciam cum Antonio,

Cic. Pis. 2, 5:

inimicitias mecum,

id. Fam. 15, 21, 2:

qui sibi cum illo rationem communicatam putat,

believes that he has all things in common with him, id. Rosc. Am. 49, 142; cf. id. ib. 48, 140; id. Div. in Caecil. 4, 14; cf. id. Verr. 2, 5, 2. § 5 Zumpt; Liv. 22, 27, 8:

haud dubitavit (Thalestris) fateri ad communicandos cum rege liberos se venisse,

Curt. 6, 5, 30 Vogel ad loc.—

Absol.:

primo labores et discrimina, mox et gloriam communicabat,

Tac. Agr. 8.—

Alicui (late Lat.):

altari Christi,

to receive the sacrament, Aug. Ep. 162; id. contra Cresc. 3, 36.—

In Tertull., acc. to communis, II., to make common, i. e. low, base, to contaminate, defile, Tert. Spect. 17; id. Patient. 8.

commūnĭco ( conm-), āvi, ātum, 1, v. a. ( dep. access. form, communicati sint = communicaverint, Liv. 4, 24, 2) [communis].

To divide something with one, whether in giving or receiving.

In giving, to divide a thing with one, to communicate, impart, to share; esp. freq. of imparting in discourse (very freq. in all periods); constr. usu. aliquid cum aliquo; also inter aliquos, alicui, aliquem aliquā re. cum aliquo de aliquā re and absol.

With aliquid cum aliquo:

ut si quam praestantiam virtutis, ingenii, fortunae consecuti sunt, impertiant ea suis communicentque cum proximis,

Cic. Lael. 19, 70; id. Verr. 2, 5, 47, § 125; id. Div. in Caecil. 11, 33: auxilium [p. 384] sibi te putat adjunxisse, qui cum altero rem communicat, id. Rosc. Am. 40, 116:

suam causam cum Chrysogono,

id. ib. 48, 140:

cum iis praemium communicat, hortaturque ut, etc.,

Caes. B. G. 7, 37:

civitatem nostram vobiscum,

Liv. 23, 5, 9:

causam civium cum servis fugitivis,

Sall. C. 56, 5:

at sua Tydides mecum communicat acta (i. e. me socium sumit actorum),

Ov. M. 13, 239:

consilia cum finitimis civitatibus,

to make common cause, to take common counsel, commune, consult, Caes. B. G. 6, 2:

cum plebeiis magistratibus,

Liv. 6, 11, 7; 28, 28, 5; Suet. Calig. 56:

curam doloris cum aliquo,

Cic. Fam. 5, 16, 5.—Of discourse:

homo, quocum omnia, quae me curā aliquā adficiunt, una communicem,

Cic. Att. 1, 18, 1:

ea quae didicerant, cum civibus suis communicare non poterant,

id. N. D. 1, 4, 8; id. de Or. 1, 15, 66; id. Rosc. Am. 40, 116; Caes. B. G. 6, 20 al.; so cum aliquo de aliquā re:

Pompeius, qui mecum... de te communicare solet,

Cic. Fam. 1, 7, 3:

is mecum de tuā mansione communicat,

id. ib. 4, 4, 5:

cum compluribus de ratione belli,

Suet. Tib. 18. —

Aliquid inter aliquos:

cum de societate inter se multa communicarent,

Cic. Quint. 4, 15:

socii putandi sunt, quos inter res communicata est,

id. Verr. 2, 3, 20, § 50:

ut quibus de rebus vellemus, tu tuis, ego meis, inter nos communicaremus,

id. Fam. 15, 4, 2; 11, 27, 2:

communicato inter se consilio,

Liv. 8, 25, 9 (cf. a); Suet. Dom. 7.—

Alicui aliquid, or de aliquā re (in Cic. only when the other party sharing is expressed by cum and abl.; cf.

Krebs, Antibarb. p. 250): quibus communicare de maximis rebus Pompeius consuerat,

Caes. B. C. 3, 18 (Dinter, ex conj., quibuscum):

hisque omnium domus patent victusque communicatur,

id. B. G. 6, 23 fin.;

so with redditur,

id. ib. 6, 13:

sibi communicatum cum alio, non ademptum imperium esse,

Liv. 22, 27, 8 Weissenb. ad loc.:

id aut ereptum illis est, aut certe nobis cum illis communicatum,

Cic. Brut. 73, 254; cf. id. Div. in Caecil. 4, 14 Halm ad loc.; id. Verr. 2, 5, 2, § 5; id. Rosc. Am. 49, 142; Mamert. Pan. Max. 10; Cic. Pis. 39, 94 Ascon.—

Aliquem aliquā re:

communicabo semper te mensā meā,

Plaut. Mil. 1, 1, 50.—

Absol.: nonne prius communicatum oportuit? * Ter. And. 1, 5, 4; Cic. Sull. 3, 9:

et secundas res splendidiores facit amicitia et adversas partiens communicansque leviores,

id. Lael. 6, 22; Quint. 9, 2, 22:

ut ad se veniat rationesque belli gerendi communicet,

Caes. B. G. 7, 63:

consilia communicant,

id. B. C. 2, 4 fin.; cf. Sall. C. 18, 5; Suet. Aug. 75 fin.; Plin. 11, 30, 36, § 108; Quint. 9, 2, 22.—

Transf. of things: aliquid cum aliquā re, to join to an equal part, to unite:

viri, quantas pecunias ab uxoribus dotis nomine acceperunt, tantas ex suis bonis cum dotibus communicant,

Caes. B. G. 6, 19:

privabo potius illum debito testimonio, quam id cum meā laude communicem,

Cic. Ac. 2, 1, 3; id. Fam. 12, 2, 1.—

In late Lat.: cum aliquo or alicui, to have intercourse with an inferior:

ne cum peregrinis communicarent,

Just. 36, 2, 15:

malis,

with evil-disposed persons, Aug. Ep. 162:

ne communices homini indocto,

Vulg. Ecclus. 8, 5.—Also alicui rei, to take part in, Vulg. 1 Tim. 5, 22.—

In receiving, to share something with one, to lake or receive a part, to partake, participate in (also class.).

Aliquid cum aliquo:

ut me juves Conmunicesque hanc mecum meam provinciam,

Plaut. Trin. 1, 2, 153; cf.:

provinciam cum Antonio,

Cic. Pis. 2, 5:

inimicitias mecum,

id. Fam. 15, 21, 2:

qui sibi cum illo rationem communicatam putat,

believes that he has all things in common with him, id. Rosc. Am. 49, 142; cf. id. ib. 48, 140; id. Div. in Caecil. 4, 14; cf. id. Verr. 2, 5, 2. § 5 Zumpt; Liv. 22, 27, 8:

haud dubitavit (Thalestris) fateri ad communicandos cum rege liberos se venisse,

Curt. 6, 5, 30 Vogel ad loc.—

Absol.:

primo labores et discrimina, mox et gloriam communicabat,

Tac. Agr. 8.—

Alicui (late Lat.):

altari Christi,

to receive the sacrament, Aug. Ep. 162; id. contra Cresc. 3, 36.—

In Tertull., acc. to communis, II., to make common, i. e. low, base, to contaminate, defile, Tert. Spect. 17; id. Patient. 8.

mando, āvi, ātum, 1, v. a. [manusdo], to commit to one's charge, to enjoin, commission, order, command (syn.: praecipio, edico); constr. alicui aliquid, with ut, ne, the simple subj., or with inf. (class.).

Lit.

Alicui aliquid:

tibi de nostris rebus nihil sum mandaturus per litteras,

Cic. Fam. 3, 5, 1:

praeterea typos tibi mando,

id. Att. 1, 10, 3:

si quid velis, huic mandes,

Ter. Phorm. 4, 4, 7:

L. Clodio mandasse, quae illum mecum loqui velles,

Cic. Fam. 3, 4, 1:

alicui mandare laqueum,

to bid go and be hanged, Juv. 10, 57.—With ellipsis of dat.:

tamquam hoc senatus mandasset,

Cic. Verr. 2, 4, 39, § 84:

excusationem,

Suet. Oth. 6:

haec ego numquam mandavi,

Juv. 14, 225.—

With ut or ne:

Voluseno mandat, ut, etc.,

Caes. B. G. 4, 21:

mandat ut exploratores in Suebos mittant,

id. ib. 6, 10, 3:

Caesar per litteras Trebonio magnopere mandaverat, ne, etc.,

id. B. C. 2, 13.—

With simple subj.:

huic mandat, Remos reliquosque Belgas adeat,

Caes. B. G. 3, 11.—

With object-clause:

mandavit Tigranen Armeniā exturbare,

Tac. A. 15, 2:

non aliter cineres mando jacere meos,

Mart. 1, 88, 10.—

Impers. pass.:

fecerunt ut eis mandatum fuerat,

Vulg. Gen. 45, 21.—

Transf.

In gen., to commit, consign, enjoin, confide, commend, intrust any thing to a person or thing:

ego tibi meas res mando,

Plaut. Cist. 4, 2, 54:

bona nostra haec tibi permitto et tuae mando fidei,

Ter. And. 1, 5, 61:

ludibrio habeor... ab illo, quoi me mandavisti, meo viro,

Plaut. Men. 5, 2, 32:

(adulescens) qui tuae mandatus est fide et fiduciae,

id. Trin. 1, 2, 80; 91; 99:

aliquem alicui alendum,

Verg. A. 3, 49:

alicui magistratum,

Caes. B. C. 3, 59:

honores,

Cic. Verr. 2, 4, 37, § 81:

filiam viro,

to give in marriage, Plaut. Men. 5, 2, 32:

aliquem aeternis tenebris vinculisque,

Cic. Cat. 4, 5, 10:

se fugae,

to betake one's self to flight, Caes. B. G. 2, 24:

fugae et solitudini vitam suam,

Cic. Cat. 1, 8, 20:

semen terrae,

i. e. to sow, Col. 1, 7, 6:

hordea sulcis,

Verg. E. 5, 36:

corpus humo,

to bury, id. A. 9, 214:

aliquid memoriae,

Cic. Quint. 6, 24:

litteris,

to commit to writing, id. de Or. 2, 12, 52:

scriptis actiones nostras,

id. Off. 2, 1, 3:

historiae,

id. Div. 2, 32, 69:

monumentis,

id. Ac. 2, 1, 2:

fruges conditas vetustati,

to keep for a long time, to suffer to grow old, id. N. D. 2, 60, 151:

Alcibiadem interficiendum insidiis mandare,

Just. 5, 2, 5.— Absol.:

Claudio mandante ac volente (opp. invito),

Vop. Aur. 16, 2.—

To charge a person to announce something, to send word to a person or place only poet. and in post-Aug. prose):

mandare ad Pisonem, noli, etc.,

Suet. Calig. 25:

mandabat in urbem, nullum proelio finem exspectarent,

sent word, Tac. A. 14, 38:

ferre ad nuptam quae mittit adulter, quae mandat,

Juv. 3, 46:

senatui mandavit, bellum se ei illaturum,

Eutr. 5, 5:

consulantes, si quid ad uxores suas mandarent,

Flor. 3, 3, 6.—P. a. as subst.: mandā-tum, i, n., a charge, order, commission, injunction, command.

In gen.:

ut mandatum scias me procurasse,

have performed the commission, Cic. Att. 5, 7, 3:

hoc mandatum accepi a Patre,

Vulg. Joh. 10, 18.—More freq. in plur.:

omnibus ei de rebus, quas agi a me voles, mandata des, velim,

Cic. Fam. 3, 1, 2:

dare mandata alicui in aliquem,

id. ib. 3, 11, 5:

dare alicui mandata, ut, etc.,

id. Phil. 6, 3, 6:

accipere ab aliquo,

id. ib. 8, 8, 23:

persequi,

to perform, execute, fulfil, id. Q. Fr. 2, 14, 2:

audire,

id. Phil. 6, 4, 10:

alicujus exhaurire,

id. Att. 5, 1, 5:

exponere in senatu,

id. de Or. 2, 12, 49:

exsequi,

id. Phil. 9, 4, 9; Sall. J. 35, 5:

facere,

Plaut. As. 5, 2, 64; id. Bacch. 3, 3, 72:

perficere,

Liv. 1, 56:

efficere,

Sall. J. 58:

facere,

Curt. 7, 9, 17:

deferre,

to deliver, Cic. Att. 7, 14, 1:

perferre,

id. Q. Fr. 3, 1, 5, § 18:

neglegere,

to neglect, not perform, Ov. H. 16, 303:

fallere,

id. M. 6, 696:

haec mandata,

Liv. 21, 54, 4: legatis occulta mandata data sint, ut, Just. 34, 1, 5.— Poet., with inf.:

producetque virum, dabit et mandata reverti,

and enjoin him to return, Ov. H. 13, 143.—

Esp. as legal term.

A commission constituting a mutual obligation; hence, in gen., a contract:

mandatum constitit, sive nostra gratia mandamus, sive alienā: id est, sive ut mea negotia geras, sive ut alterius mandem tibi, erit mandati obligatio, et invicem alter alteri tenebimur,

Gai. Inst. 3, 155 sqq.:

itaque mandati constitutum est judicium non minus turpe, quam furti,

i. e. for breach of contract, Cic. Rosc. Am. 38, 111:

actio mandati,

an action for the non-performance of a contract, Dig. 17, 1, 8, § 3.—

An imperial command, mandate, Plin. Ep. 10, 110, 1; Traj. ap. Plin. Ep. 10, 111:

principum,

Front. Aquaed. 3.—Esp. of the secret orders of the emperors:

(Galba) mandata Neronis de nece sua deprenderat,

Suet. Galb. 9; id. Tib. 52:

occulta mandata,

Tac. A. 2, 43:

fingere scelesta mandata,

id. ib. 2, 71; 3, 16; id. H. 4, 49.—

In eccl. lang., the law or commandment of God:

mandatum hoc, quod ego praecipio tibi hodie, non supra te est,

Vulg. Deut. 30, 11:

nec custodisti mandata,

id. 1 Reg. 13, 13:

maximum et primum mandatum,

id. Matt. 22, 38.

mando, di, sum (in the dep. form mandor, acc. to Prisc. p. 799 P.), 3, v. a. [akin to madeo, properly to moisten; hence], to chew, masticate (syn. manduco).

Lit. (class.):

animalia alia sugunt, alia carpunt, alia vorant, alia mandunt,

Cic. N. D. 2, 47, 122:

asini lentissime mandunt,

Plin. 17, 9, 6, § 54; Col. 6, 2, 14.— Poet.:

(equi) fulvum mandunt sub dentibus aurum,

i. e. champ, Verg. A. 7, 279:

tristia vulnera saevo dente,

i. e. to eat the flesh of slaughtered animals, Ov. M. 15, 92.—In part. perf.: mansum ex ore daturum, Lucil. ap. Non. 140, 14; Varr. ib. 12:

omnia minima mansa in os inserere,

Cic. de Or. 2, 39, 162:

ut cibos mansos ac prope liquefactos demittimus,

Quint. 10, 1, 19.—

Transf., in gen., to eat, devour (mostly poet. and in postAug. prose): quom socios nostros mandisset impiu' Cyclops, Liv. Andr. ap. Prisc. p. 817 P.; Enn. ap. Prisc. p. 683 P. (Ann. v. 141 Vahl.):

apros,

Plin. 8, 51, 78, § 210:

Diomedes immanibus equis mandendos solitus objectare advenas,

to throw to them for food, Mel. 2, 2.— Poet.: mandere humum (like mordere humum), to bite the ground, said of those who fall in battle, Verg. A. 11, 669; so,

compressa aequora,

Val. Fl. 3, 106: corpora Graiorum maerebat mandier igni, to be consumed, Matius in Varr. L. L. 6, § 95 Müll.

mando, ōnis, m. [2. mando], a glutton, gormandizer: mandonum gulae, Lucil. ap. Non. 17, 16; cf. manduco.

in-fundo, fūdi, fūsum, 3, v. a., to pour in, upon, or into (syn. invergere).

Lit.:

aliquid in aliquod vas,

Cic. Tusc. 1, 25, 61:

vinum reticulo aut cribro,

Sen. Ben. 7, 19:

aliquid in nares,

Plin. 20, 17, 69, § 180:

sine riguis mare in salinas infundentibus,

id. 31, 7, 39, § 81: rex Mithridates Aquilio duci capto aurum in os infudit, id. 33, 3, 14, § 48:

animas formatae terrae,

Ov. M. 1, 364; Plin. 3, 1, 1, § 5: sibi resinam et nardum, to anoint one ' s self with, Auct. B. H. 33; Plin. 10, 46, 63, § 129.—

Transf.

Infundere alicui aliquid, to pour out for, to administer to, present to, lay before:

alicui venenum,

Cic. Phil. 11, 6, 13:

alicui poculum,

Hor. Epod. 5, 77:

jumentis hordea,

Juv. 8, 154:

(Neroni) totam tremuli frontem pulli,

id. 6, 616.—Esp., as a medicine, to administer to a person, for a disease:

(aloë) dysenteriae infunditur,

Plin. 27, 4, 5, § 20:

tenesmo et dysentericis,

id. 20, 21, 84, § 227.—With abl.:

clystere,

Plin. 24, 9, 40, § 66.—

To wet, moisten:

olivam aceto non acerrimo,

Col. 12, 47:

si uvam nimius imber infuderit,

Pall. 11, 9.—

To pour out, cast, hurl anywhere:

nimbum desuper alicui,

Verg. A. 4, 122:

gemmas margaritasque mare littoribus infundit,

Curt. 8, 9:

vim sagittarum ratibus,

id. 9, 7:

agmen urbi,

Flor. 3, 21, 6:

agmina infusa Graecis,

Curt. 5, 7, 1; cf. 7, 9, 8.—

To mix itself, mingle with any thing:

cum homines humiliores in alienum ejusdem nominis infunderentur genus,

Cic. Brut. 16, 62; id. Fam. 9, 15, 2.—

Trop., to pour into, spread over, communicate, impart:

orationem in aures tuas,

Cic. de Or. 2, 87, 355:

aliquid ejusmodi auribus ejus,

Amm. 14, 9, 2:

imperatoris auribus,

id. 15, 3, 5:

magorum sensibus,

id. 23, 6, 33:

per aures cantum,

Sil. 11, 433:

vitia in civitatem,

Cic. Leg. 3, 14, 32:

nihil ex illius animo quod semel esset infusum, umquam effluere potuisse,

id. de Or. 2, 47, 300:

rebus lumen,

Sen. Hipp. 154:

civitati detrimenta (acc. to others, infligere),

Just. 3, 5.— Hence, in-fūsus, a, um, P. a., poured over or into.

Lit.:

sucus infusus auribus,

Plin. 20, 8, 27, § 69:

cinis in aurem,

id. 30, 3, 8, § 24:

sucus per nares,

id. 25, 13, 92, § 144:

vino,

drunk with wine, Macr. S. 7, 5:

infusam vomitu egerere aquam,

swallowed, Curt. 7, 5, 8.—

Transf., of things not fluid:

nudos umeris infusa capillos,

falling down on, Ov. M. 7, 183:

canitiem infuso pulvere foedans,

Cat. 64, 224:

si qua concurrerat, obruebatur (navis) infuso igni,

Liv. 37, 30, 5:

sole infuso (terris),

at daybreak, Verg. A. 9, 461:

conjugis gremio,

resting on her bosom, id. ib. 8, 406:

collo infusa amantis,

Ov. H. 2, 93:

populus circo,

Verg. A. 5, 552:

totamque infusa per artus Mens agitat molem,

id. ib. 6, 726:

infusa tranquilla per aethera pace,

Sil. 7, 258:

cera in eam formam gypsi infusa,

Plin. 35, 12, 4, § 153:

imago senis cadaveri infusa,

Quint. 6, 1, 40.

ăpŭd ( apud down to the time of Caesar, Corp. Inscr. I. 30; I. 196; and after 45 B. C. both apud, Inscr. Orell. 206; 818, and aput, ib. 206; 15; 34; another form of apud was apor, Paul. ex Fest. p. 26 Mull. apud, Ritschl, Rib. in Trag. et Com. Rel., Mull. in Lucil., and Dietsch in Sall.; aput, Lachm., Fleck. in Plaut.; both apud and aput, Mull. in Cat. and Rib. in Verg.) [Corssen once regarded apud as connected with apisci, as juxta with jungo, Ausspr. I. p. 335, 1st ed., but afterwards, ib. 2d ed. I. p. 197, he adopted Pott's view, that it was comp. of Sanscr. api, = to, toward, near (Gr. epi), and ad, old form ar, which view the form apor favors, and thus its strict meaning would be on to, unto; v. infra, IV.]; prep. gov. acc., with, at, by, near (regularly with words denoting rest, and primarily of persons, while ad properly designates only direction, motion, extension, etc., and is chiefly used of places; the diff. between apud and penes is given in Paul. ex Fest. p. 22 Mull.: apud et penes in hoc differunt, quod alterum personam cum loco significat, alterum personam et dominium ac potestatem; v. penes, and cf. Nep. Them. 7, 2: ad ephoros Lacedaemoniorum accessit, penes quos summum imperium erat, atque apud eos (v. infra, I. B. 2. a.) contendit, etc.; and for the difference between ad and apud, cf. Lucil. 9, 58 sq. Mull.: apud se longe alid est, neque idem valet ad se: Intro nos vocat ad sese, tenet intus apud se; syn.: ad, prope, coram, inter, in with abl.; rare in early Lat.; very freq. in Plaut., less freq. in Ter., seven times in Verg., five times in Juv., three times in Catull., twice in Ov, and once in Hor. and Prop.; never in Tib. or Pers.; very freq. in Cic., the historians, and the Vulg.).

A.. In designating nearness in respect of persons, with, near: apud ipsum adstas, Att. ap. Non. p. 522, 25:

adsum apud te, genitor,

id. ib. p. 522, 32:

alteram (partem) apud me adponito,

Plaut. Trin. 4, 3, 60:

nunc hic apud te servio,

id. Capt. 2, 2, 62:

scriptorum non magnast copia apud me,

Cat. 68, 33 Mull.:

mane apud me,

Vulg. Gen. 29, 19:

Advocatum habemus apud Patrem,

ib. 1 Joan. 2, 1:

cum in lecto Crassus esset et apud eum Sulpicius sederet,

Cic. de Or. 2, 3, 12; so id. Pis. 26, and id. Rep. 3, 28.—

Esp.

a.. With a pron. or subst., apud me, te, se, aliquem, etc., with me, in my house, etc., in one's house, at the house of a person; Fr. chez moi, chez vous, chez soi, etc.:

Quis heri apud te? Naev., Com. Rel. p. 9 Rib.: dico eum esse apud me,

Plaut. Capt. 3, 2, 15; 4, 2, 73:

hic apud me hortum confodere jussi,

id. Aul. 2, 2, 66:

si commodumst, apud me, sis, volo,

Ter. Heaut. 1, 1, 110:

condixerant cenam apud me, Turp., Com. Rel. p. 108 Rib.: quid nunc virgo? Nempe apud test?

Plaut. Trin. 1, 2, 159:

Quid sibi volunt homines isti apud te?

Vulg. Num. 22, 9; ib. Matt. 26, 18:

cenabis bene apud me,

Cat. 13, 1:

apud me habitavit,

Cic. Clu. 33; id. Verr. 4, 111; 5, 77:

apud te cenavit,

id. Div. in Caecil. 58; id. Verr. 4, 49; id. Cael. 26; id. Deiot. 32:

in curia posita potius quam rure apud te, Titin., Com. Rel. p. 142 Rib.: mane apud me etiam hodie,

Vulg. Jud. 19, 9:

tenet intus apud se,

Lucil. 9, 59 Mull.:

Pompeius petiit, ut secum et apud se essem cotidie,

Cic. Att. 5, 6:

apud se fecit manere,

Vulg. Jud. 19, 7; ib. Luc. 11, 37:

de gladiis, quae apud ipsum erant deprehensa,

Cic. Cat. 3, 10:

Cum postridie apud eundem ventum exspectans manerem,

id. Phil. 1, 8:

mansit apud eum quattuor mensibus,

Vulg. Jud. 19, 2; ib. Act. 28, 14:

apud quem deversatus es,

Cic. Verr. 4, 37: apud nympham Calypsonem, Liv. And. ap. Prisc. p. 685 (cf. Hom. Od. 4, 557: Numphês en megaroisi Kalupsous):

habitasti apud Heium Messanae,

Cic. Verr. 4, 18; id. Cael. 51:

Fuisti apud Laecam illa nocte,

id. Cat. 1, 4, 9; id. de Or. 1, 22, 104; id. Att. 1, 8:

apud Ostorium Scapulam epulatur,

Tac. A. 14, 48:

apud Cornelium Primum juxta Velabrum delituit,

id. H. 3, 74; 1, 14:

Factum est, ut moraretur apud Simonem quendam,

Vulg. Act. 9, 43:

invenient hominem apud sororem tuam occultantem se,

Cic. Dom. 83:

qui apud te esset eductus,

id. Quinct. 69:

apud quem erat educatus,

id. Lael. 20, 75:

cum alter ejus filius apud matrem educaretur,

id. Clu. 27:

disciplina C. Cassii, apud quem educatus erat,

Tac. A. 15, 52:

se apud Q. Mucium jus civile didicisse,

id. Or. 30:

apud eosdem magistratus institutus,

Suet. Calig. 24:

servorum manus tamquam apud senem festinantes,

Tac. H. 1, 7:

in convivio apud regem,

id. A. 2, 57: Bene vale;

apud Orcum te videbo,

in the abode of Orcus, Plaut. As. 3, 3, 16:

sacrificasse apud deos, i. e. in templis deorum,

Tac. A. 11, 27:

frater apud Othonem militans,

in the army of Otho, id. H. 2, 26; so,

nec solum apud Caecinam (cognoscebatur id damnum composuisse),

id. ib. 2, 27:

quorum sint legati apud se,

in his camp, Caes. B. G. 4, 8; cf.:

Quos cum apud se in castris Ariovistus conspexisset,

id. ib. 1, 47:

dici hoc potest, Apud portitores eas (litteras) resignatas sibi,

at the custom-house, Plaut. Trin. 3, 3, 64; 3, 3, 80:

Quantillum argenti mihi apud trapezitam siet,

at the banker's, id. Capt. 1, 2, 90:

duo genera materiarum apud rhetoras tractantur, i. e. in scholis rhetorum, as he says just before,

Tac. Or. 35.—Apud me etc. is sometimes added to domi or in aedibus, or interchanges with domi: Me. Ubi namst, quaeso? Ch. Apud me domi, Ter. Heaut. 3, 1, 21:

a me insidias apud me domi positas esse dixerunt,

Cic. Sest. 41:

domi esse apud sese archipiratas dixit duos,

id. Verr. 5, 73; so Vulg. Gen. 27, 15:

quae (signa) cognovi apud istum in aedibus,

Cic. Verr. 1, 50:

esse illa signa domi suae, non esse apud Verrem,

id. ib. 4, 16:

nihil apud hanc lautum, pistor domi nullus,

id. Pis. 67; id. Clu. 165.—Hence,

Trop.: apud se esse, to be at home, i. e. to be in one's senses, be one's self, be sane (only in conversational lang.; most freq. in Ter.; cf. Gr. en heautôi einai, Ar. Vesp. 642; opp. vecors, amens esse, to be out of one's wits, beside one's self; so Gr. phrenôn exestanai, Eur. Or. 1021):

Sumne ego apud me?

Plaut. Mil. 4, 8, 36:

Non sum apud me,

Ter. Phorm. 1, 4, 26, and Afran., Com. Rel, p. 170 Rib.:

Prae iracundia, Menedeme, non sum apud me,

Ter. Heaut. 5, 1, 48:

Vix sum apud me: ita animus commotust metu, spe, gaudio,

id. And. 5, 4, 34:

Num tibi videtur esse apud sese?

id. Hec. 4, 4, 85 (quasi ob amorem meretricis insanus, Don.):

proin tu fac, apud te ut sies,

id. And. 2, 4, 5 (= ut praeparatus sis, Don.); Petr. 129.—

In respect of persons, in whose presence or before whom any thing is done or takes place, esp. of discussions or debates in which the persons have the right of decision (Web. Uebungsch. p. 33), before, in the presence of, = coram, ad.

Of civil or military affairs, before:

cum res agatur apud praetorem populi Romani et apud severissimos judices,

Cic. Arch. 3:

apud eosdem judices reus est factus,

id. Clu. 22, 59:

vis de his judicari apud me?

Vulg. Act. 25, 9:

accusavit fratres suos apud patrem,

ib. Gen. 37, 2; ib. 1 Macc. 7, 6; ib. Joan. 5, 45:

hoc, quod nunc apud pontifices agis,

Cic. Dom. 51; 117:

istud ne apud eum quidem dictatorem quisquam egit isto modo,

id. Lig. 12:

qui hanc causam aliquotiens apud te egit,

id. Quinct. 30; so id. Verr. 2, 100; 3, 114; id. Caecin. 69; id. Sest. 120:

(populus Romanus) mihi potestatem apud se agendi dedit,

id. Verr. 5, 173: Repulsior secunda collatione dixit Cato in ea, quae est contra Cornelium apud populum, Paul. ex Fest. p. 286 Mull.:

tutoresne defendent apud istius modi praetorem?

Cic. Verr. 1, 153; id. Clu. 126: apud te cum sim defensurus me, Vulg. Act. [p. 146] 26, 2:

omnia apud praetores gererentur,

Tac. Or. 38:

causam nescio quam apud judicem defendebat,

Cic. Clu. 74; so Tac. A. 3, 12; id. Or. 19:

apud te defendit alium in ea voluntate non fuisse, in qua te,

Cic. Lig. 6:

apud judicem causam dicere,

id. Quinct. 43; id. Verr. 1, 26; id. Sex. Rosc. 85:

apud aliquem dicere,

id. Lig. 6; id. Deiot. 4:

verba apud senatum fecit,

id. Verr. 2, 2, 20:

habita apud senatum oratione,

Tac. A. 12, 25; 6, 8:

haec apud patres disseruit,

id. ib. 2, 43; 4, 2;

4, 6: modeste apud vos socius populi Romani questus est,

Cic. Verr. 4, 18:

Quae est ergo apud Caesarem querella?

id. Lig. 25:

isne apud vos obtinebit causam, qui etc.,

id. Caecin. 38:

petita multa est apud eum praetorem,

id. Verr. 1, 155:

causam contra aliquem apud centumviros dicere,

id. de Or. 2, 23, 98; Tac. Or. 38:

numerus oratorum quot annis apud magistratus publice subscribitur,

Cic. Verr. 3, 120:

apud eorum quem qui manumitteretur,

Liv. 41, 9: apud proconsules aliquem manumittere, Marcian. ap. Dig. 1, 162.—

In extra judicial cases, before:

apud hunc confessus es et genus etc.,

Plaut. Capt. 2, 3, 52:

nullam causam dico, quin mihi Et parentum et libertatis apud te deliquio siet,

id. ib. 3, 4, 93:

apud erum qui (servos) vera loquitur,

id. Am. 2, 1, 43:

apud novercam querere,

id. Ps. 1, 3, 80:

ego apud parentem loquor,

Cic. Lig. 30:

plura fateri apud amicos,

Tac. A. 14, 62:

aliquid apud aliquem laudare,

Cic. Att. 2, 25; Tac. A. 13, 46; so Vulg. Gen. 12, 15:

aliquem apud aliquos vituperare,

Cic. Phil. 2, 11:

apud quem tu etiam nos criminari soles,

id. Vatin. 29.—

Of one's feelings, views, judgment, with, in the view or sight of, before.

With verbs:

apud Tenedios sanctissimus deus habetur,

Cic. Fl. 61; id. Verr. 1, 49:

quod apud illos amplissimum sacerdotium putatur,

id. ib. 2, 126;

1, 69: si tutoris auctoritas apud te ponderis nihil habebat,

id. ib. 2, 55; id. Planc. 4:

apud judicem grave et sanctum esse ducetur,

id. Q. Rosc. 6:

Quae omnia apud nos partim infamia... ponuntur, Nep. praef. 5: justificatur apud Deum,

Vulg. Gal. 3, 11:

haec apud illos barbatos ridicula videbantur,

Cic. Mur. 26; id. Dom. 101:

unus dies apud Dominum (est) sicut mille anni, et mille anni sicut dies unus,

Vulg. 2 Pet. 3, 8.—

With adjj.:

fuisti apud pontifices superior,

Cic. Dom. 4:

qui honos est apud Syracusanos amplissimus,

id. Verr. 4, 137; id. Font. 36:

quam clara (expugnatio) apud omnes,

id. Verr. 1, 50; 2, 50:

Satis clarus est apud timentem quisquis timetur,

Tac. H. 2, 76; id. Or. 7:

hoc est apud Graecos prope gloriosius quam Romae triumphasse,

Cic. Fl. 31; Tac. H. 5, 17:

quod aeque apud bonos miserum est,

id. ib. 1, 29:

quae justa sunt apud nos,

Vulg. 1 Macc. 11, 33; ib. Rom. 2, 13:

tunc eritis inculpabiles apud Dominum,

ib. Num. 32, 22:

si is pretio apud istum idoneus esset,

Cic. Verr. 2, 121.—

With substt.:

est tanta apud eos ejus fani religio atque antiquitas, ut etc.,

Cic. Verr. 1, 46:

tanta nominis Romani dignitas est apud omnes nationes, ut etc.,

id. ib. 5, 150:

qua (hic) apud omnes Siculos dignitate atque existimatione sit,

id. ib. 2, 111:

Dymnus modicae apud regem auctoritatis et gratiae,

Curt. 6, 72:

abominatio est uterque apud Deum,

Vulg. Prov. 17, 15.—Apud animum, apud animum meum, etc. sometimes stand for mihi, mecum, etc., or simply animo: Ea tute tibi subice et apud animum propone, before your mind, before you, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5:

ipsi primum statuerint apud animos, quid vellent,

Liv. 6, 39, 11:

Sic apud animum meum statuo,

Sall. de Ord. Rep. 2:

sic statuere apud animum meum possum,

Liv. 34, 2, 4.—So with pers. pron. in Vulg. after the Greek: haec apud se (pros heauton) oravit, within himself, to himself, Luc. 18, 11: Sciens apud semet ipsum (en heautôi), in himself, Joan. 6, 62: statui hoc ipsum apud me (emautôi), ne etc., with myself, 2 Cor. 2, 1; so, hoc cogitet apud se (eph heautou), ib. 10, 7.—

And simply before, in the presence of:

id apud vos proloquar,

Plaut. Capt. prol. 6:

nemo est meorum amicorum, apud quem expromere omnia mea occulta audeam,

Ter. Heaut. 3, 3, 14:

se jactant apud eos, quos inviti vident,

Cic. Fl. 61:

licet mihi, Marce fili, apud te gloriari, ad quem etc.,

id. Off. 1, 22, 78: de vobis glorior apud Macedones, Vulg. 2 Cor. 9, 2:

plus quam apud vos commemorari velitis,

Cic. Caecin. 77:

non apud indoctos loquor,

id. Pis. 68:

ostendit, quae quisque de eo apud se dixerit,

Caes. B. G. 1, 19:

quid apud magnum loquerentur Achillem,

Ov. M. 12, 163:

neque raro neque apud paucos talia jaciebat,

Tac. A. 4, 7:

loqui de se apud aliquem,

Cic. Att. 1, 3:

mentiri apud aliquem,

Plaut. Poen. 1, 1, 24:

apud aliquem profiteri,

Curt. 7, 7, 24:

Non est nobis haec oratio habenda apud imperitam multitudinem,

Cic. Mur. 61:

Caesar apud milites contionatur,

Caes. B. C. 1, 7:

gratias agere alicui apud aliquem,

Cic. Sest. 4; so Tac. A. 15, 22:

si quid (in me) auctoritatis est, apud eos utar, qui etc.,

Cic. Imp. Pomp. 2; so id. Lig. 16, and id. Red. in Sen. 24:

Quae fundebat apud Samson lacrimas,

Vulg. Jud. 14, 16.—

Of a person with whom, in whose case something is, exists, is done, with, in the case of, often = in with abl.:

quom apud te parum stet fides,

Plaut. Ps. 1, 5, 62:

Et bene apud memores veteris stat gratia facti,

Verg. A. 4, 539:

At fides mihi apud hunc est,

Ter. Heaut. 3, 3, 10: De. Quid est? Ch. Itan parvam mihi fidem esse apud te? id. Phorm. 5, 3, 27:

ut apud me praemium esse positum pietati scias,

id. Hec. 4, 2, 8:

alioqui mercedem non habebitis apud Patrem vestrum,

Vulg. Matt. 6, 1:

illa res quantam declarat ejusdem hominis apud hostes populi Romani auctoritatem,

Cic. Imp. Pomp. 46:

(eum) Aeduorum auctoritatem apud omnes Belgas amplificaturum,

Caes. B. G. 2, 14:

si M. Petrei non summa auctoritas apud milites exstitisset,

Cic. Sest. 12:

Pompei auctoritas apud omnes tanta est. quanta etc.,

id. Fl. 14; id. Phil. 13, 7:

ecquid auctoritatis apud vos socii populi Romani habere debeant,

id. Div. in Caecil. 17; so id. Verr. 2, 14; id. Mur 38:

(servi) apud eum sunt in honore et pretio,

id. Sex. Rosc. 77; id. Verr. 5, 157; id. Cat. 3, 2:

videmus quanta sit in invidia quantoque in odio apud quosdam virtus et industria,

id. Verr. 5, 181:

quo majore apud vos odio esse debet quam etc.,

id. ib. 1, 42:

domi splendor, apud exteras nationes nomen et gratia,

id. Clu. 154; id. Mur. 38:

Dumnorigem, magna apud plebem gratia,

Caes. B. G. 1, 18:

tanti ejus apud se gratiam esse ostendit, uti etc.,

id. ib. 1, 20:

certe apud te et hos, qui tibi adsunt, veritas valebit,

Cic. Quinct. 5; id. Div. in Caecil. 17; id. Lig. 30; id. Marcell. 14; id. Mil. 34:

utrum apud eos pudor atque officium aut timor valeret,

Caes. B. G. 1, 40:

apud quem ut multum gratia valeret,

Nep. Con. 2, 1:

video apud te causas valere plus quam preces,

Cic. Lig. 31; so id. Lael. 4, 13, and Tac. H. 3, 36:

quod apud vos plurimum debebit valere,

Cic. Div. in Caecil. 11; so Caes. B. G. 1, 17, and Tac. H. 4, 73:

qui tantum auctoritate apud suos cives potuit, ut etc.,

Cic. Verr. 2, 113:

speravit sese apud tales viros aliquid posse ad etc.,

id. Sex. Rosc. 141:

(eum) apud finitimas civitates largiter posse,

Caes. B. G. 1, 18:

quae (pecunia) apud me contra fidem meam nihil potuisset,

Cic. Verr. 1, 19:

quae (memoria) plus apud eum possit quam salus civitatis,

id. Phil. 5, 51; id. Verr. 3, 131:

qui apud eum plurimum poterat,

id. ib. 3, 130:

qui apud me et amicitia et beneficiis et dignitate plurimum possunt,

id. Sex. Rosc. 4; so Caes. B. G. 1, 9.—So very rarely with adjj.:

faciles sunt preces apud eos, qui etc.,

Cic. Har. Resp. 63:

nihil me turpius apud homines fuisset,

id. Att. 2, 19:

apud quos miserum auxilium tolerabile miserius malum fecit,

Cels. 3, 23.—

Of persons, of inhabitants of cities or countries, among whom one is, or something is, is done or happens, among = inter:

CONSOL. QVEI. FVIT. APVD. VOS., Epit. Scip. ap. Grotef. Gr. II. p. 296: homines apud nos noti, inter suos nobiles,

Cic. Fl. 52:

Ut vos hic, itidem ille apud vos meus servatur filius,

Plaut. Capt. 2, 2, 11; 2, 2, 62:

qui (colonus) perigrinatur apud vos,

Vulg. Exod. 12, 49:

qui regnabat apud vos,

ib. 1 Macc. 12, 7; ib. Matt. 13, 56; ib. Luc. 9, 41:

si iste apud eos quaestor non fuisset,

Cic. Div. in Caecil. 4; 65:

Apud eos fuisse regem Divitiacum,

Caes. B. G. 2, 4; 2, 2:

qui (praetores) apud illos a populo creantur,

Cic. Fl. 44:

apud quos consul fuerat,

id. Div. in Caecil. 66; id. Verr. 2, 5; 4, 108:

apud inferos illi antiqui supplicia impiis constituta esse voluerunt,

id. Cat. 4, 8; id. Tusc. 1, 5, 10; so Vulg. Eccli. 14, 17: Sunt apud infernos tot milia formosarum, Prop. 3, 2, 63:

fateri quae quis apud superos distulit in seram commissa piacula mortem,

Verg. A. 6, 568;

Vel. 2, 48, 2: studiis militaribus apud juventutem obsoletis,

Cic. Font. 42:

qui apud socios nominis Latini censi essent,

Liv. 41, 9:

qui apud gentes solus praestat, Naev., Com. Rel. p. 25 Rib.: quae sacra apud omnes gentes nationesque fiunt,

Cic. Verr. 4, 109:

id (simulacrum) apud Segestanos positum fuisse,

id. ib. 4, 80:

si apud Athenienses non deerant qui rem publicam defenderent,

id. Sest. 141, and Nep. Milt. 6, 2:

ille est magistratus apud Siculos, qui etc.,

Cic. Verr. 2, 131:

si tu apud Persas deprehensus etc.,

id. ib. 5, 166:

Apud Helvetios longe nobilissimus fuit Orgetorix,

Caes. B. G. 1, 2:

apud omnes Graecos hic mos est, ut etc.,

Cic. Verr. 2, 158, and id. Fragm. B. 7, 18 B. and K.:

quod apud Germanos ea consuetudo esset, ut etc.,

Caes. B. G. 1, 50:

aliis Germanorum populis usurpatum raro apud Chattos in consensum vertit,

Tac. G. 31:

Cui (mihi) neque apud Danaos usquam locus (est),

Verg. A. 2, 71:

apud Nahanarvalos antiquae religionis lucus ostenditur,

Tac. G. 43; 32; 38; 44; id. H. 4, 56; 4, 61; id. A. 2, 1; 2, 45: apud Graecos magis quam in ceteris nationibus exculta est medicina, Cels. praef. 3, 9.—So of an army, in, with, where in with abl. is commonly used:

qui apud exercitum cum Lucio Lucullo est,

in the army under L. Lucullus, Cic. Verr. 4, 49; so id. Arch. 11:

apud exercitum mihi fueris tot annos,

id. Mur. 45:

quod Hannibalem etiam nunc cum imperio apud exercitum haberent,

in the army with a command, Nep. Hann. 7, 3:

simul manere apud exercitus Titum utile videbatur,

Tac. H. 5, 10:

quod XII. pondo argenti habuisset apud exercitum,

with his troops, Plin. 33, 4, 50, § 143.—

In designating the author of a work or of an assertion, apud aliquem, in, by, in the writings of, any one (the work itself being designated by in with abl.; as, de qua in Catone majore satis multa diximus, Cic. Off. 1, 42, 151:

Socraiem illum, qui est in Phaedro Platonis,

id. de Or. 1, 7, 28:

quo in libro,

id. ib. 1, 11, 47):

ut scriptum apud eundem Caelium est,

Cic. Div. 1, 26, 55:

apud Xenophontem autem moriens Cyrus major haec dicit,

id. Sen. 22, 79:

quod apud Platonem est in philosophos dictum, quod etc.,

id. Off. 1, 9, 28:

apud Agathoclem scriptum in historia est,

id. Div. 1, 24, 50:

ut est apud poetam nescio quem,

id. Phil. 2, 65:

Quod enim est apud Ennium, etc.,

id. Off. 1, 8, 26:

de qua (ambitione) praeclare apud eundem est Platonem, simile etc.,

id. ib. 1, 25, 87:

Apud Varronem ita est, etc.,

Plin. 18, 35, 79, § 348:

ut video scriptum apud Graecos,

Cic. Scaur. 4:

invenio apud quosdam auctores,

Tac. H. 2, 37; so id. A. 1, 81; 3, 3:

reperio apud scriptores,

id. ib. 2, 88:

apud Solonem,

i. e. in his laws, Cic. Leg. 2, 26, 64:

cui bono est, si apud te Agamemnon diserte loquitur, i. e. in tragoediis tuis,

Tac. Or. 9. —Also of speakers:

apud quosdam acerbior in conviciis narrabatur,

Tac. Agr. 22.—

a.. Est aliquid apud aliquem = est alicui aliquid, apud aliquem being equivalent to dat. of possessor:

quae (scientia auguralis) mihi videtur apud majores fuisse dupliciter, ut etc.,

Cic. Leg. 2, 13, 33:

juris civilis magnum usum apud multos fuisse,

id. Brut. 41, 152:

cum apud eum summum esset imperium populi,

Nep. Phoc. 2, 4:

omnis gratia, potentia, honos, divitiae apud illos sunt,

Sall. C. 20, 8:

par gloria apud Hannibalem hostesque Poenos erat,

Liv. 22, 30, 8:

apud quos nulla loricarum galearumve tegmina (erant),

Tac. A. 12, 35:

pecuniam ac dona majora apud Romanos (esse),

id. H. 4, 76:

minorem esse apud victos animum,

id. ib. 3, 1;

2, 75: quando quidem est apud te virtuti honos,

Liv. 2, 1, 15: Phoebo sua semper apud me Munera sunt, Phoebus has his gifts with me, i. e. I have his gifts for Phoebus, Verg. E. 3, 62; so Hor. C. 3, 29, 5:

apud te est fons vitae,

Vulg. Psa. 35, 10:

apud Dominum (est) misericordia,

ib. ib. 129, 7.—

Est aliquid apud aliquem also simply denotes that something is in one's hands, in his power, at his disposal:

erat ei apud me pauxillulum Nummorum,

Ter. Phorm. 1, 1, 3:

negasse habere se (phaleras): apud alium quoque eas habuisse depositas,

Cic. Verr. 4, 29:

multa (signa) deposita apud amicos,

id. ib. 4, 36:

apud quem inventus est scyphus,

Vulg. Gen. 44, 16; ib. [p. 147] Exod. 22, 4; ib. Deut. 24, 12.—So also of persons:

te pix atra agitet apud carnuficem,

in the hands of, Plaut. Capt. 3, 4, 65:

qui (obsides) apud eum sint,

Caes. B. G. 1, 31; 1, 33.—

Apud aliquem = alicui, the dat. of indir. obj.:

remanet gloria apud me, Att., Trag. Rel. p. 194 Rib.: nihil apud Siculum, nihil apud civem Romanum tota in Sicilia reliquisse,

Cic. Verr. 4, 2:

si (cura rei publicae) apud Othonem relinqueretur,

Tac. H. 1, 13; 1, 20:

qui judicia manere apud ordinem Senatorium volunt,

Cic. Div. in Caecil. 8:

neque praemia caedis apud interfectorem mansura,

Tac. H. 2, 70; id. A. 15, 7:

fidens apud aliquem obligare,

Dig. 16, 1, 27.—So rarely with adjj.:

Essetne apud te is servos acceptissimus?

Plaut. Capt. 3, 5, 56:

non dicam amicum tuum, quod apud homines carissimum est,

Cic. Verr. 2, 110:

apud publicanos gratiosus fuisti,

id. ib. 2, 169; 4, 38; id. Fl. 76; id. Lig. 31: Apud homines hoc impossibile est;

apud Deum autem omnia possibilia sunt,

Vulg. Matt. 19, 26; ib. Marc. 10, 27.

Transf. In designations of place,

At, near, about, around, before (esp. freq. in the post-Aug. histt.) = ad, prope, circum, ante: tibi servi multi apud mensam adstant, Naev. ap. Prisc. p. 893 P. (Com. Rel. p. 10 Rib.):

verecundari neminem apud mensam decet,

Plaut. Trin. 2, 4, 77:

Quid apud hasce aedis negotii est tibi?

id. Am. 1, 1, 194:

Quid illisce homines quaerunt apud aedis meas?

id. Most. 4, 2, 26; id. Trin. 4, 2, 25: apud ignem adsidere, Turp. ap. Non. p. 522, 26 (Com. Rel. p. 100 Rib.); Sisenn. ap. Non. p. 86, 16:

navem is fregit apud Andrum insulam,

Ter. And. 1, 3, 17:

apud Tenedum pugna illa navalis,

Cic. Arch. 21:

ut apud Salamina classem suam constituerent,

Nep. Them. 3, 4:

apud oppidum morati,

Caes. B. G. 2, 7:

agri in Hispania apud Karthaginem Novam,

Cic. Agr. 1, 5:

bellatum apud Actium,

Tac. H. 1, 1; 1, 72; 3, 76:

Pugnabant alii tardis apud Ilion armis,

Ov. R. Am. 163:

morabatur in castris apud Galgalam,

Vulg. Jos. 10, 6:

quidquid apud durae cessatum est moenia Trojae,

Verg. A. 11, 288:

apud vetustam turrem, Att., Trag. Rel. p. 189 Rib.: apud castellum consedisse,

Tac. A. 4, 25:

Vitellianos, sua quemque apud signa, componunt,

id. H. 3, 35:

apud vexillum tendentes,

id. A. 1, 17:

trepidatur apud naves,

id. H. 2, 15:

hostis est non apud Anienem, sed in urbe,

Cic. Mur. 84; id. Fam. 2, 10, 5:

quam detraxerat apud rapidum Simoenta sub Ilio alto,

Verg. A. 5, 261:

apud abunaantem amnem et rapidas undas Inachi, Att., Trag. Rel. p. 175 Rib.: apud gelidi flumina Hebri,

Verg. A. 12, 331:

octo apud Rhenum legiones,

Tac. A. 1, 3:

apud ripam Rheni,

id. ib. 2, 83:

probavi te apud Aquam Contradictionis,

Vulg. Psa. 80, 8:

repertus apud fretum Siciliae,

Tac. A. 6, 14:

propitiata Juno apud proximum mare,

id. ib. 15, 44:

apud promunturium Miseni consedit in villa,

id. ib. 6, 50:

Ut aput nivem et ferarum gelida stabula forem, for in nive etc.,

Cat. 63, 53 Mull.:

apud altaria deum pepigere,

before, Tac. A. 11, 9:

decernuntur supplicationes apud omnia pulvinaria,

id. ib. 14, 12 (cf.:

unum diem circa omnia pulvinaria supplicatio fuit,

Liv. 41, 9):

apud Caesaris effigiem procubuit,

Tac. A. 12, 17; 13, 23:

quartum apud lapidem substiterat,

id. ib. 15, 60:

laudavit ipse apud rostra (for pro rostris),

Tac. A. 16, 6; so, apud forum (cf.: ad forum under ad, I. A. 3., and in Gr. Sophocl. Trach. 371, pros mesêi agorai;

on the other hand,

id. ib. 423, en mesêi agorai; id. ib. 524, têlaugei par ochthôi): Quidam apud forum mihi vendidit, Pomp., Com. Rel. p. 250 Rib.: Ch. Qui scis? By. Apud forum modo e Davo audivi, Ter. And. 2, 1, 2; 1, 5, 18:

Capuae multa apud forum aedificia de caelo tacta,

Liv. 41, 9 (Weissenb., in foro):

quod (templum) apud forum holitorium C. Duilius struxerat,

Tac. A. 2, 49.—

At, in = in with abl. or gen. or abl. of place: CONSVLES SENATVM CONSOLVERVNT N. OCTOB. APVD AEDEM DVELONAI, S. C. de Bacch. I.; so,

ejus statuam majores apud aedem matris deum consecravisse,

Tac. A. 4, 64:

apud villam est,

Ter. Ad. 4, 1, 1; so Cic. Verr. 4, 22, 48:

Eum argentum sumpsisse apud Thebas ab danista fenore,

Plaut. Ep. 2, 2, 67:

deponere apud Solos in delubro pecuniam,

Cic. Leg. 2, 16, 40:

ut rationes apud duas civitates possim relinquere,

id. Att. 6, 7, 2: qui mense Aprili apud Baias essent, id. Fragm. B. 13, 4, 1 B. and K.;

13, 4, 4 iid.: seditio militum coepta apud Sucronem,

Liv. 28, 29:

donum apud Antium statuitur,

Tac. A. 3, 71:

bellis civilibus Maecenatem equestris ordinis cunctis apud Romam atque Italiam praeposuit,

id. ib. 6, 11:

Titus in consecrando apud Memphim bove Apide diadema gestavit,

Suet. Tit. 5:

quod Judaeam praeterveniens apud Hierosolymam non supplicasset,

id. Aug. 93:

apud Mediolanum,

Lact. Mort. Persec. 48:

eum pugionem apud Capitolium consecravit,

Tac. A. 15, 74:

Equitum Romanorum locos sedilibus plebis anteposuit apud Circum,

id. ib. 15, 32:

quae (effigies) apud theatrum Pompei locaretur,

id. ib. 3, 72:

qui (rei) apud aerarium pependissent,

Suet. Dom. 9 Roth:

cujus (scientiae) apiscendae otium apud Rhodum magistrum Thrasullum habuit,

Tac. A. 6, 20; 4, 14; so Suet. Aug. 92; Eutr. 7, 13:

ut civitati Cibyraticae apud Asiam subveniretur,

Tac. A. 4, 13; 4, 18; 16, 15:

apud Pharsaliam,

Liv. Epit. 111:

apud Palaestinam,

Eutr. 7, 13:

qui erant apud Helladam,

Vulg. 1 Macc. 8, 9. —

Of time.

With words denoting time or occasion, in, at (rare):

apud saeclum prius,

Ter. Eun. 2, 2, 15:

aliquem apud judicium persequi,

at the trial, Cic. Verr. 4, 104.—

With words designating persons, with, among, in the time of:

hostis apud majores nostros is dicebatur, quem nunc etc.,

Cic. Off. 1, 12, 36:

fecerunt hoc multi apud majores nostros,

id. Verr. 2, 118; 5, 148:

Fuit eodem ex studio vir eruditus apud patres nostros,

id. Mur. 36; id. Off. 2, 24, 85; id. Lael. 2, 6:

Apud antiquos fuit Petron quidam, Cels. praef. 3, 9: aliam apud Fabricios, aliam apud Scipiones pecuniam (fuisse),

Tac. A. 2, 33.—

For ad with words implying motion (very rare):

APVT EVM PERVENIRE,

Inscr. Grut. 786, 5:

atque apud hunc eo vicinum,

Plaut. Mil. 2, 5, 70:

Bito apud aurificem,

Lucil. 30, 66 Mull.: apud legiones venit, Sall. Fragm. ap. Pomp. Commod. Don. p. 395 Lind.:

(naves) apud insulas longius sitas ejectae,

Tac. A. 2, 24:

qui apud Romanos de societate functus est legatione,

Vulg. 2 Macc. 4, 11.

(cf. ad, I. fin. b.)

It is sometimes placed after its subst.:

quae fiunt apud fabros, fictores, item alios apud,

Varr. L. L. 6, 78, p. 104 Mull.:

Is locus est Cumas aput,

Lucr. 6, 747 Lachm.:

montem apud Erycum,

Tac. A. 4, 43:

ripam apud Euphratis,

id. ib. 6, 31:

Misenum apud et Ravennam,

id. ib. 4, 5 (in Suet. Dom. 9 the editt. vary between aerarium apud and apud aerarium; the latter seems preferable, and is adopted by Oudend., Bremi, Baumg.-Crus., and Roth).—

It is sometimes placed between the subst. and adj.:

barbaras apud gentes,

Tac. A. 2, 88, 3, 26; 15, 60:

non modo Graecis in urbibus, sed Romana apud templa,

id. ib. 14, 14.—

Twice in Verg. it stands before the secondary adjunct of its subst.:

apud durae moenia Trojae, A. 11, 288: apud gelidi flumina Hebri,

ib. 12, 331. Apud is never found in compound words. V. more on this word in Hand, Turs. I. pp. 405-416.

inter-dīco, dixi, ctum (interdixem for interdixissem, Cat. ap. Gell. 19, 9 fin.), 3, v. a., to speak between, i. e. to interpose by speaking.

Lit.

To say among other things, to remark meanwhile, interpose:

in praesentiarum hoc interdicere non alienum fuit,

Auct. Her. 2, 11 fin. —

To forbid, prohibit, interdict.

With ne:

interdico, ne, etc.,

Ter. Hec. 4, 1, 48:

interdicit atque imperat Cassivellauno ne Mandubratio noceat,

Caes. B. G. 5, 22:

praecipit atque interdicit omnes unum peterent Indutiomarum, neu quis, etc.,

id. ib. 5, 58; so with ut ne:

neque enim est interdictum... ut singulis hominibus ne amplius quam singulas artes nosse liceat,

Cic. de Or. 1, 50, 215; id. Balb. 13, 30.—

Alicui aliquid:

feminis dumtaxat purpurae usum (al. usu),

Liv. 34, 7:

histrionibus scaenam,

Suet. Dom. 7:

ei convictum hominum,

Val. Max. 2, 7, 9:

feminis convivia et conspectum virorum,

Just. 41, 3, 2:

alicui admirationem,

Sen. Ep. 87:

interdictum est mare Antiati populo,

Liv. 8, 14:

religio civibus interdicta,

Suet. Claud. 25:

interdicitur vini potus,

Plin. 30, 10, 27, § 87; cf. abl. absol.:

urbe interdicta,

Suet. Aug. 27; id. Vesp. 14; Cic. Balb. 10, 26.—

Alicui with inf.:

alicui arte sua uti,

Dig. 48, 19, 43:

cum sibi interdixerit habere, interdixit et poscere,

Sen. Vit. Beat. 18, 3; cf. with ellips. of dat.:

interdixit hariolus... aliquid novi negoti incipere,

Ter. Phorm. 4, 4, 27:

pari severitate interdixit commeatus peti,

Suet. Galb. 6.—

Alicui aliquā re:

vos interdicitis patribus commercio plebis,

Liv. 5, 3, 8:

quā arrogantiā usus Ariovistus omni Galliā Romanis interdixisset,

Caes. B. G. 1, 46, 4:

meretriciis amoribus juventuti,

Cic. Cael. 20, 48:

male rem gerentibus patribus bonis interdici solet,

id. de Sen. 7, 22:

ei domo suā,

Quint. 6, 3, 79; Suet. Aug. 66 (cf. 1. B. 2. infra.).—

Aliquem aliquā re:

aliquem sacrificiis,

Caes. B. G. 6, 13, 6; mostly in pass.:

quod moribus eorum interdici non poterat socero gener,

Nep. Ham. 3, 2:

philosophi urbe et Italiā interdicti sunt,

Gell. 15, 11, 4: illi omni jure interdicti, Q. Metell. ap. Gell. 17, 2, 7.—

With dat. and de and abl.: interdixi tibi de medicis, forbid to have to do with, warn against, Cato ap. Plin. 29, 1, 7, § 14.—

Pass. impers., with abl. manner:

priusquam senatus consulto interdiceretur,

Suet. Aug. 43.—

In partic.: interdicere alicui aquā et igni, to forbid one the use of fire and water, i. e. to banish:

tanquam si illi aquā et igni interdictum sit,

Cic. Phil. 6, 4:

futurum puto, ut aquā et igni nobis interdicatur,

id. Fam. 11, 1:

quibus cum aquā et igni interdixisset,

Caes. B. G. 6, 44; Paul. Sent. 5, 26, 3; 5, 29, 1.—

Interdicere alicui (sc. aquā et igni), Ampel. 42.—

Interdicere alicui aquam et ignem, Isid. 5, 27, 38.—

Transf.

To enjoin, command (of an injunction implying also a prohibition):

te familiae valde interdicere ut uni dicto audiens esset,

Cic. Rep. 1, 39, 61.—

Of the prætor, to forbid, interdict; esp., to make a provisional or interlocutory decree:

praetor interdixit de vi, etc.,

Cic. Caecin. 8, 22:

praetor qui de fossis, de cloacis, etc., interdicit,

id. ib. 13 init.:

praetor interdixit, ut unde dejectus esset, eo restitueretur,

id. ib. 28, 80.—

To make use of a prætor ' s interdict, Quint. 3, 6, 71:

si adversus eum velis interdicere,

Dig. 43, 18, 1: alicui rem capitalem, Cato ap. Charis. p. 178 P.

mĭnĭtor, ātus, 1 ( inf. minitarier for minitari, Plaut. Am. 3, 4, 3; id. Rud. 3, 1, 15.— Act. collat. form minito, āre; v. infra fin.), v. dep. freq. [1. minor], to threaten, menace a person with any thing; constr. alicui aliquid, alicui aliquā re, with inf., with acc. and inf., and absol. (class.).

Alicui aliquid:

Mihin' malum minitare?

Plaut. Curc. 4, 4, 15:

ista horribilia minitare purpuratis tuis!

Cic. Tusc. 1, 43, 102; id. Phil. 13, 9, 21:

malum alicui,

id. Caecin. 10, 27:

fratri mortem,

id. Phil. 6, 4, 10:

virgas securesque omnibus,

Liv. 3, 57, 3.—With acc.:

facito istud quod minitaris,

Plaut. Rud. 3, 5, 13:

quin consul arma minetur,

Cic. Fam. 11, 3, 3:

bellum,

Quint. 3, 8, 19.—With dat.:

quis illest qui minitatur filio?

Plaut. Bacch. 4, 8, 9:

alicui,

Cic. Att. 2, 19, 3.—

Alicui aliquā re:

huic urbi ferro ignique minitantur,

Cic. Phil. 11, 14, 37; 13, 21, 47:

huic urbi ferro flammāque minitans,

id. Cat. 2, 1, 1 (Klotz, ferrum flammamque):

Caesari gladio,

Sall. C. 49, 4.—With abl.: qui ferro minitere, Enn. ap. Fest. s. v. ningulus, p. 177 Müll. (Ann. v. 133 Vahl.).—

With inf.:

quod nunc minitare facere,

Ter. Hec. 3, 4, 13.—

With acc. and inf.:

cur ergo minitaris tibi te vitam esse amissurum?

Plaut. As. 3, 3, 2.—

Absol.:

etiam, carnufex, Minitare?

Plaut. Bacch. 4, 6, 16:

noli minitari,

id. Mil. 2, 4, 19.— Act. collat. form mĭnĭto, āre (ante-class.):

quae minitas mihi,

Plaut. Capt. 3, 5, 85: etiam minitas? Naev. ap. Non. 473, 32:

quid minitabas te facturum,

Plaut. Fragm. ib. 33; Liv. Andron. Tr. 17.

in-vĭdĕo, vīdi, vīsum, 2, v. a.

Lit.

In gen., i. q. baskainein (fascinare), to look askance at, to look maliciously or spitefully at, to cast an evil eye upon (only anteclass.).—With acc.: ut est in Menalippo: quisnam florem liberūm invidit meūm? Male Latine videtur; sed praeclare Attius; ut enim videre, sic invidere florem rectius, quam flori. Nos consuetudine prohibemur;

poëta jus suum tenuit et dixit audacius,

Cic. Tusc. 3, 9, 20.— Absol.:

ne quis malus invidere possit,

produce misfortune by his evil eye, Cat. 5, 12 sq. —

Trop., to be prejudiced against one, to be influenced by prejudice:

semper dignitatis iniquus judex est, qui aut invidet aut favet,

Cic. Planc. 3, 7; cf.:

cui nisi invidisset is, etc.,

id. Fam. 5, 21, 2.—

Transf.

(I. q. phthonein tini tinos.) To envy or grudge one any thing.

With dat. of the person or thing exciting the feeling:

malim mihi inimicos invidere quam inimicis me meis,

Plaut. Truc. 4, 2, 30:

invident homines maxime paribus aut inferioribus,

Cic. de Or. 2, 52, 209; id. Ac. 2, 2, 7:

probus invidet nemini,

id. Univ. 3:

bonis,

Sall. C. 51, 38:

invidet ipsa sibi,

Ov. F. 2, 591:

Troasin,

id. H. 13, 137.— Pass. impers.:

sibi ne invideatur,

Plaut. Bacch. 3, 6, 15:

illi, quibus invidetur,

id. Truc. 4, 2, 32:

invidia dicitur... etiam in eo cui invidetur,

Cic. Tusc. 4, 7, 16:

si is cui invidetur, et invidet,

Sen. Ep. 84, 11. — Of the thing:

eorum commodis,

Plaut. Most. 1, 3, 149:

honori,

Verg. A. 5, 541; Cic. Agr. 2 fin.:

virtuti,

id. Balb. 6, 15; id. de Or. 2, 51, 208:

virtuti vestrae,

Sall. C. 58, 21:

omnia tunc quibus invideas si lividulus sis,

Juv. 11, 110.—

Alicui in aliqua re:

in qua (purpura) tibi invideo, quod, etc.,

Cic. Fl. 29, 70:

in hoc Crasso,

id. de Or. 2, 56, 228.—

Alicui with gen. of the thing ( poet.):

neque ille Sepositi ciceris nec longae invidit avenae,

Hor. S. 2, 6, 84.—

Alicui aliqua re:

non inviderunt laude sua mulieribus viri Romani,

Liv. 2, 40, 11:

nobis voluptate,

Plin. Ep. 2, 10, 2; so with abl. alone:

ne hostes quidem sepulturā invident,

Tac. A. 1, 22; id. Germ. 33:

nec invidebo vobis hac arte,

Sen. Q. N. 4 praef. §

7: qua (ratione) nulli mortalium invideo,

id. de Vit. Beat. 24, 6; cf.:

si anticum sermonem nostro comparemus, paene jam quidquid loquimur figura est, ut hac re invidere, non ut omnes veteres et Cicero praecipue, hanc rem,

Quint. 9, 3, 11. —

With ob: ob secundas res malorum hominum, Sen. de Ira, 1, 16, 5. —

Absol.:

qui invident, eorum, etc.,

of envious men, Plaut. Most. 1, 3, 149; Cic. Tusc. 4, 8, 17:

qui invidet minor est,

Plin. Ep. 6, 17, 4; Cic. Brut. 50, 188:

non equidem invideo,

Verg. E. 1, 11; Ov. Tr. 1, 1, 1; id. P. 1, 8, 8:

invidit Clytie,

id. M. 4, 234.—

Alicui aliquid (mostly post-class.; not in Cic.; cf.

Krebs, Antibarb. p. 624 sq.): fama fuit Monuni Dardanorum principis filiam pacto fratri eum invidisse,

Liv. 44, 30, 4 Weissenb.:

sibi laudem,

Curt. 9, 4, 21:

nobis caeli te regia, Caesar, invidet,

Verg. G. 1, 504:

mihi senectus invidet imperium,

id. A. 8, 509; cf.:

Liber pampineas invidit collibus umbras,

i. e. deprives of, id. E. 7, 58 Forbig. ad loc.; cf. D. infra; Ov. F. 4, 86:

homini misero medicinam,

Petr. 129:

sibi voluptatem,

Spart. Hadr. 20 init.; Val. Max. 4, 3, ext. 1. —

Alicui with object-clause:

invidere alii bene esse, tibi male esse, miseriast,

Plaut. Truc. 4, 2, 31:

nullus est cui non invideant rem secundam optingere,

id. Bacch. 3, 6, 14.—

Aliquid alone, to envy the possession of, envy one on account of:

oro vos id mihi dare quod multi invideant, plures concupiscant,

Nep. Thras. 4, 2:

nam quis invideat mala,

Sen. Herc. Oet. 36; cf.: haec qui gaudent, gaudeant perpetuo suo bono;

qui invident, etc.,

Plaut. Most. 1, 3, 49. — Pass.: ego cur, acquirere pauca Si possum, invideor? (for cur mihi invidetur) am I envied? Hor. A. P. 56.— Impers.:

invidetur enim commodis hominum ipsorum,

Cic. de Or. 2, 51:

non dixi invidiam, quae tum est, cum invidetur,

id. Tusc. 3, 9, 20.— Hence, P. a., invĭdendus, a, um, enviable:

aula,

Hor. C. 2, 10, 7:

postis,

id. ib. 3, 1, 45; Sen. Const. Sap. 13, 3. —

To be loath, be unwilling; with a foll. inf. ( poet.):

invidens deduci triumpho,

Hor. C. 1, 37, 30. —With abl.: invidere igne rogi miseris, to grudge, i. e. not grant a burning and burial, Luc. 7, 798.—With inf.:

his te quoque jungere, Caesar, Invideo,

am not willing, Luc. 2, 550.—

To emulate, aspire to rival:

Caesar et se illius gloriae invidere, et illum suae invidisse dixit,

Val. Max. 5, 1, 10.—

To hinder, prevent; to refuse, deny:

plurima, quae invideant pure apparere tibi rem,

Hor. S. 1, 2, 100:

invidisse deos, ut Conjugium optatum viderem,

Verg. A. 11, 269; cf.:

tene invidit fortuna mihi, ne, etc.,

id. ib. 11, 43:

Cereri totum natura concessit, oleum ac vinum non invidit tautum,

Plin. 15, 2, 3, § 8:

nobis invidit inutile ferrum,

Ov. P. 2, 8, 59: nec famam invidit Apollo, Sil. 4, 400.—With dat. and abl.:

tibi laude, nobis voluptate,

Plin. Ep. 2, 10, 2.— With abl. alone:

ne hostes quidem sepulturā invident,

Tac. A. 1, 22:

exemplo,

id. ib. 15, 63:

spectaculo proelii,

id. G. 33:

bona morte,

Plin. Ep. 2, 20, 8.—Hence,

invĭdens, entis, P. a., envious:

nocere invidenti,

Cic. Tusc. 4, 8, 17; Hor. C. 1, 37, 30; Vell. 2, 73, 1:

sive apud cupidos sive apud invidentes dicendum habuerit orator,

Tac. Dial. 31 med. —

invīsus, a, um, P. a.

Hated, hateful, detested (class.).

Of persons, animals, etc.:

persona lutulenta, impura, invisa,

Cic. Rosc. Com. 7, 20:

Cato,

id. Dom. 25, 65:

suspectos alios invisosque efficere,

Liv. 41, 24, 18:

me invisum meo patri esse intellego,

Plaut. Merc. 1, 1, 79:

invisos nos esse illos,

Ter. Hec. 3, 1, 48:

deo,

Cic. N. D. 2, 66, 167:

caelestibus,

Verg. A. 1, 387:

divis,

id. ib. 2, 647:

Minervae,

id. G. 4, 246; Ov. Am. 2, 6, 34:

dominae deae,

id. ib. 3, 13, 18:

infamem invisumque plebei Claudium facere,

Liv. 27, 20, 11:

ne invisi apud incolas forent, caverunt,

Just. 36, 2, 15; Quint. 3, 7, 19; 5, 13, 38:

(Helena) abdiderat sese atque aris invisa sedebat,

Verg. A. 2, 574 Forbig. ed. 4 ad loc.; cf.:

Tyndaridis facies invisa,

id. ib. 2, 601. — Comp.:

quo quis versutior et callidior est, hoc invisior et suspectior,

Cic. Off. 2, 9.— Sup.:

ipsi invisissimus fuerat,

Plin. Ep. 2, 20.—

Of inanim. and abstr. things:

cupressus,

Hor. C. 2, 14, 23:

negotia,

id. Ep. 1, 14, 17:

dis inmortalibus oratio nostra,

Cic. de Imp. Pomp. 16, 47:

regna dis invisa,

Verg. A. 8, 245:

Troja jacet Danais invisa puellis,

Ov. H. 1, 3:

improbitas judici,

Quint. 6, 4, 15:

potestatem invisam facere,

Liv. 3, 9, 10:

nomen Romanum ad aliquem,

id. 24, 32, 2:

omnia invisa efficere,

id. 42, 42, 5:

lux,

Verg. A. 4, 631:

facies,

id. ib. 9, 734:

vita,

id. ib. 11, 177:

lumina,

id. ib. 12, 62:

aurum,

Prop. 3, 5, 3:

locus,

Ov. P. 2, 8, 64:

liberalitas,

Curt. 8, 8, 9:

Macedonum nomen,

id. 10, 1, 4.—

In act. sense = inimicus, hostile, malicious (rare and poet.):

invisum quem tu tibi fingis,

Verg. A. 11, 364; cf.:

quae tanta licentia ferri, Gentibus invisis Latium praebere cruorem,

Luc. 1, 9:

invisa belli consulibus fugiens mandat decreta senatus,

id. 1, 488.

in-vĭdĕo, false reading for non vidit, App. Mag. p. 391 Oud.

in-vĭdĕo, vīdi, vīsum, 2, v. a.

Lit.

In gen., i. q. baskainein (fascinare), to look askance at, to look maliciously or spitefully at, to cast an evil eye upon (only anteclass.).—With acc.: ut est in Menalippo: quisnam florem liberūm invidit meūm? Male Latine videtur; sed praeclare Attius; ut enim videre, sic invidere florem rectius, quam flori. Nos consuetudine prohibemur;

poëta jus suum tenuit et dixit audacius,

Cic. Tusc. 3, 9, 20.— Absol.:

ne quis malus invidere possit,

produce misfortune by his evil eye, Cat. 5, 12 sq. —

Trop., to be prejudiced against one, to be influenced by prejudice:

semper dignitatis iniquus judex est, qui aut invidet aut favet,

Cic. Planc. 3, 7; cf.:

cui nisi invidisset is, etc.,

id. Fam. 5, 21, 2.—

Transf.

(I. q. phthonein tini tinos.) To envy or grudge one any thing.

With dat. of the person or thing exciting the feeling:

malim mihi inimicos invidere quam inimicis me meis,

Plaut. Truc. 4, 2, 30:

invident homines maxime paribus aut inferioribus,

Cic. de Or. 2, 52, 209; id. Ac. 2, 2, 7:

probus invidet nemini,

id. Univ. 3:

bonis,

Sall. C. 51, 38:

invidet ipsa sibi,

Ov. F. 2, 591:

Troasin,

id. H. 13, 137.— Pass. impers.:

sibi ne invideatur,

Plaut. Bacch. 3, 6, 15:

illi, quibus invidetur,

id. Truc. 4, 2, 32:

invidia dicitur... etiam in eo cui invidetur,

Cic. Tusc. 4, 7, 16:

si is cui invidetur, et invidet,

Sen. Ep. 84, 11. — Of the thing:

eorum commodis,

Plaut. Most. 1, 3, 149:

honori,

Verg. A. 5, 541; Cic. Agr. 2 fin.:

virtuti,

id. Balb. 6, 15; id. de Or. 2, 51, 208:

virtuti vestrae,

Sall. C. 58, 21:

omnia tunc quibus invideas si lividulus sis,

Juv. 11, 110.—

Alicui in aliqua re:

in qua (purpura) tibi invideo, quod, etc.,

Cic. Fl. 29, 70:

in hoc Crasso,

id. de Or. 2, 56, 228.—

Alicui with gen. of the thing ( poet.):

neque ille Sepositi ciceris nec longae invidit avenae,

Hor. S. 2, 6, 84.—

Alicui aliqua re:

non inviderunt laude sua mulieribus viri Romani,

Liv. 2, 40, 11:

nobis voluptate,

Plin. Ep. 2, 10, 2; so with abl. alone:

ne hostes quidem sepulturā invident,

Tac. A. 1, 22; id. Germ. 33:

nec invidebo vobis hac arte,

Sen. Q. N. 4 praef. §

7: qua (ratione) nulli mortalium invideo,

id. de Vit. Beat. 24, 6; cf.:

si anticum sermonem nostro comparemus, paene jam quidquid loquimur figura est, ut hac re invidere, non ut omnes veteres et Cicero praecipue, hanc rem,

Quint. 9, 3, 11. —

With ob: ob secundas res malorum hominum, Sen. de Ira, 1, 16, 5. —

Absol.:

qui invident, eorum, etc.,

of envious men, Plaut. Most. 1, 3, 149; Cic. Tusc. 4, 8, 17:

qui invidet minor est,

Plin. Ep. 6, 17, 4; Cic. Brut. 50, 188:

non equidem invideo,

Verg. E. 1, 11; Ov. Tr. 1, 1, 1; id. P. 1, 8, 8:

invidit Clytie,

id. M. 4, 234.—

Alicui aliquid (mostly post-class.; not in Cic.; cf.

Krebs, Antibarb. p. 624 sq.): fama fuit Monuni Dardanorum principis filiam pacto fratri eum invidisse,

Liv. 44, 30, 4 Weissenb.:

sibi laudem,

Curt. 9, 4, 21:

nobis caeli te regia, Caesar, invidet,

Verg. G. 1, 504:

mihi senectus invidet imperium,

id. A. 8, 509; cf.:

Liber pampineas invidit collibus umbras,

i. e. deprives of, id. E. 7, 58 Forbig. ad loc.; cf. D. infra; Ov. F. 4, 86:

homini misero medicinam,

Petr. 129:

sibi voluptatem,

Spart. Hadr. 20 init.; Val. Max. 4, 3, ext. 1. —

Alicui with object-clause:

invidere alii bene esse, tibi male esse, miseriast,

Plaut. Truc. 4, 2, 31:

nullus est cui non invideant rem secundam optingere,

id. Bacch. 3, 6, 14.—

Aliquid alone, to envy the possession of, envy one on account of:

oro vos id mihi dare quod multi invideant, plures concupiscant,

Nep. Thras. 4, 2:

nam quis invideat mala,

Sen. Herc. Oet. 36; cf.: haec qui gaudent, gaudeant perpetuo suo bono;

qui invident, etc.,

Plaut. Most. 1, 3, 49. — Pass.: ego cur, acquirere pauca Si possum, invideor? (for cur mihi invidetur) am I envied? Hor. A. P. 56.— Impers.:

invidetur enim commodis hominum ipsorum,

Cic. de Or. 2, 51:

non dixi invidiam, quae tum est, cum invidetur,

id. Tusc. 3, 9, 20.— Hence, P. a., invĭdendus, a, um, enviable:

aula,

Hor. C. 2, 10, 7:

postis,

id. ib. 3, 1, 45; Sen. Const. Sap. 13, 3. —

To be loath, be unwilling; with a foll. inf. ( poet.):

invidens deduci triumpho,

Hor. C. 1, 37, 30. —With abl.: invidere igne rogi miseris, to grudge, i. e. not grant a burning and burial, Luc. 7, 798.—With inf.:

his te quoque jungere, Caesar, Invideo,

am not willing, Luc. 2, 550.—

To emulate, aspire to rival:

Caesar et se illius gloriae invidere, et illum suae invidisse dixit,

Val. Max. 5, 1, 10.—

To hinder, prevent; to refuse, deny:

plurima, quae invideant pure apparere tibi rem,

Hor. S. 1, 2, 100:

invidisse deos, ut Conjugium optatum viderem,

Verg. A. 11, 269; cf.:

tene invidit fortuna mihi, ne, etc.,

id. ib. 11, 43:

Cereri totum natura concessit, oleum ac vinum non invidit tautum,

Plin. 15, 2, 3, § 8:

nobis invidit inutile ferrum,

Ov. P. 2, 8, 59: nec famam invidit Apollo, Sil. 4, 400.—With dat. and abl.:

tibi laude, nobis voluptate,

Plin. Ep. 2, 10, 2.— With abl. alone:

ne hostes quidem sepulturā invident,

Tac. A. 1, 22:

exemplo,

id. ib. 15, 63:

spectaculo proelii,

id. G. 33:

bona morte,

Plin. Ep. 2, 20, 8.—Hence,

invĭdens, entis, P. a., envious:

nocere invidenti,

Cic. Tusc. 4, 8, 17; Hor. C. 1, 37, 30; Vell. 2, 73, 1:

sive apud cupidos sive apud invidentes dicendum habuerit orator,

Tac. Dial. 31 med. —

invīsus, a, um, P. a.

Hated, hateful, detested (class.).

Of persons, animals, etc.:

persona lutulenta, impura, invisa,

Cic. Rosc. Com. 7, 20:

Cato,

id. Dom. 25, 65:

suspectos alios invisosque efficere,

Liv. 41, 24, 18:

me invisum meo patri esse intellego,

Plaut. Merc. 1, 1, 79:

invisos nos esse illos,

Ter. Hec. 3, 1, 48:

deo,

Cic. N. D. 2, 66, 167:

caelestibus,

Verg. A. 1, 387:

divis,

id. ib. 2, 647:

Minervae,

id. G. 4, 246; Ov. Am. 2, 6, 34:

dominae deae,

id. ib. 3, 13, 18:

infamem invisumque plebei Claudium facere,

Liv. 27, 20, 11:

ne invisi apud incolas forent, caverunt,

Just. 36, 2, 15; Quint. 3, 7, 19; 5, 13, 38:

(Helena) abdiderat sese atque aris invisa sedebat,

Verg. A. 2, 574 Forbig. ed. 4 ad loc.; cf.:

Tyndaridis facies invisa,

id. ib. 2, 601. — Comp.:

quo quis versutior et callidior est, hoc invisior et suspectior,

Cic. Off. 2, 9.— Sup.:

ipsi invisissimus fuerat,

Plin. Ep. 2, 20.—

Of inanim. and abstr. things:

cupressus,

Hor. C. 2, 14, 23:

negotia,

id. Ep. 1, 14, 17:

dis inmortalibus oratio nostra,

Cic. de Imp. Pomp. 16, 47:

regna dis invisa,

Verg. A. 8, 245:

Troja jacet Danais invisa puellis,

Ov. H. 1, 3:

improbitas judici,

Quint. 6, 4, 15:

potestatem invisam facere,

Liv. 3, 9, 10:

nomen Romanum ad aliquem,

id. 24, 32, 2:

omnia invisa efficere,

id. 42, 42, 5:

lux,

Verg. A. 4, 631:

facies,

id. ib. 9, 734:

vita,

id. ib. 11, 177:

lumina,

id. ib. 12, 62:

aurum,

Prop. 3, 5, 3:

locus,

Ov. P. 2, 8, 64:

liberalitas,

Curt. 8, 8, 9:

Macedonum nomen,

id. 10, 1, 4.—

In act. sense = inimicus, hostile, malicious (rare and poet.):

invisum quem tu tibi fingis,

Verg. A. 11, 364; cf.:

quae tanta licentia ferri, Gentibus invisis Latium praebere cruorem,

Luc. 1, 9:

invisa belli consulibus fugiens mandat decreta senatus,

id. 1, 488.

in-vĭdĕo, false reading for non vidit, App. Mag. p. 391 Oud.

mĭnor, ātus, 1, v. dep. ( act. collat. form, v. mino) [minae], to jut forth, project.

Lit. (only poet.):

geminique minantur In caelum scopuli,

Verg. A. 1, 162:

saxa minantia caelo,

Sil. 4, 2.—

Transf., to threaten, menace one with any thing; constr. alicui, alicui aliquid, with abl., with acc. and inf., or with ne.

In gen. (class.).

Alicui, Cic. Verr. 2, 4, 66, § 149. —

Alicui aliquid:

crucem minari alicui,

Cic. Tusc. 1, 43, 102.—

With abl.:

coepit minari interdum ferro,

Sall. C. 23, 3. —

With acc. and inf.:

ab hac minatus sese abire,

Plaut. As. 3, 3, 14:

dolor se patientiam debilitaturum minatur,

Cic. Tusc. 5, 27, 75.—

With ne:

minor interminorque, nequis, etc.,

Plaut. Capt. 4, 2, 11 Fleck. —

Of inanim. things:

cum domus mea ardore suo deflagrationem Urbi minabatur,

Cic. Planc. 40, 95:

plaustra populo minantur,

Juv. 3, 256:

illa (ornus) usque minatur, et tremefacta comam concusso vertice nutat,

i. e. threatens to fall, gives signs of falling, Verg. A. 2, 628:

nil color caeli minatur, Juv 14, 294: quodcumque minabitur arcus,

Hor. A. P. 350.—

In partic., like the Gr. apeilein, to promise boastfully ( poet.):

atqui vultus erat multa et praeclara minantis,

Hor. S. 2, 3, 9:

qui magna cum minaris, extricas nihil,

Phaedr. 4, 21, 4.—Hence, mĭnanter, adv., threateningly, with threats, = minaciter:

multa minanter agat,

Ov. A. A. 3, 582.

mĭnor, us, less, smaller inferior, etc.; comp., from parvus, q. v.

ad-dīco, xi, ctum, 3, v. a. ( imp. addice, for addic, Plaut. Poen. 2, 50;

addixti,

Mart. 12, 16), orig., to give one's assent to a thing (“addicere est proprie idem dicere et approbare dicendo,” Fest. p. 13 Müll.), in its lit. signif. belonging only to augural and judicial language (opp. abdĭco).

Of a favorable omen, to be propitious to, to favor, usually with aves as subj., and without obj.:

cum sacellorum exaugurationes admitterent aves, in Termini fano non addixere,

Liv. 1, 55, 3; so,

Fabio auspicanti aves semel atque iterum non addixerunt,

id. 27, 16, 15; also with auspicium as subj.:

addicentibus auspiciis vocat contionem,

Tac. A. 2, 14; cf. Drak. Liv. 1, 36, 3; 27, 16, 15.—And with acc. of obj.:

illum quem aves addixerant,

Fest. p. 241 Müll.—In judicial lang.: alicui aliquid or aliquem, to award or adjudge any thing to one, to sentence; hence Festus, with reference to the adjudged or condemned person, says:

“alias addicere damnare est,” p. 13 Müll.: ubi in jus venerit, addicet praetor familiam totam tibi,

Plaut. Poen. 1, 1, 57:

bona alicui,

Cic. Verr. 2, 1, 52:

addictus erat tibi?

had he been declared bound to you for payment? id. Rosc. Com. 14, 41; hence ironic.: Fufidium... creditorem debitoribus suis addixisti, you have adjudged the creditor to his debtors (instead of the reverse), id. Pis. 35:

liberum corpus in servitutem,

Liv. 3, 56.—Hence subst., addictus, i, m., one who has been given up or made over as servant to his creditor:

ducite nos quo jubet, tamquam quidem addictos,

Plaut. Bacch. 5, 2, 87:

addictus Hermippo et ab hoc ductus est,

Cic. Fl. 20 extr.; cf. Liv. 6, 15, 20. (The addictus, bondman, was not properly a slave = servus, for he retained his nomen, cognomen, his tribus, which the servus did not have; he could become free again by cancelling the demand, even against the will of his dominus; the servus could not; the addictus, when set free, was also again ingenuus, the servus only libertinus; v. Quint. 7, 3, 27. The inhuman law of the Twelve Tables, which, however, was never put in execution, that one indebted to several creditors should be cut in pieces and divided among them, is mentioned by Gell. 20, 1: Niebuhr, Rom. Gesch. 1, 638;

Smith's Antiq.): addicere alicui judicium,

to grant one leave to bring an action, Varr. L. L. 6, § 61 Müll.: addicere litem, sc. judici, to deliver a cause to the judge. This was the office of the praetor. Such is the purport of the law of XII. Tab. Tab. I.: POST MERIDIEM PRAESENTI STLITEM ADDICITO, ap. Gell. 17, 2:

judicem or arbitrum (instead of dare judicium),

to appoint for one a judge in his suit, Dig. 5, 1, 39, 46 and 80: addicere aliquid in diem, to adjudge a thing to one ad interim, so that, upon a change of circumstances, the matter in question shall be restored in integrum, Dig. 18, 2; 6, 1, 41; 39, 3, 9.—

In auctions, to adjudge to the highest bidder, knock down, strike off, deliver to (with the price in abl.): ecquis est ex tanto populo, qui bona C. Rabirii Postumi [p. 31] nummo sestertio sibi addici velit, Cic. Rab. Post. 17; so id. Verr. 2, 1, 55; Suet. Caes. 50.—Addicere bona alicujus in publicum, i. e. to confiscate, Caes. B. C. 2, 18;

hence in Plaut., of a parasite, who strikes himself off, as it were, i. e. promises himself to one as guest, on condition that he does not in the mean time have a higher bid, i. e. is not attracted to another by a better table,

Plaut. Capt. 1, 2, 76 sq. —

In gen., to sell, to make over to:

addice tuam mihi meretricem,

Plaut. Poen. 2, 50:

hominem invenire neminem potuit, cui meas aedes addiceret, traderet, donaret, Auct. Or. pro Dom. 41. Antonius regna addixit pecunia,

Cic. Phil. 7, 5, 15; so Hor. S. 2, 5, 109.—In a metaph. signif.,

To deliver, yield, or resign a thing to one, either in a good or a bad sense.

In a good sense, to devote, to consecrate to:

senatus, cui me semper addixi,

Cic. Planc. 39, 93:

agros omnes addixit deae,

Vell. 2, 25;

hence, morti addicere,

to devote to death, Cic. Off. 3, 10, 45:

nolite... omnem Galliam prosternere et perpetuae servituti addicere,

to devote to perpetual slavery, Caes. B. G. 7, 77.—

In a bad sense, to give up, to sacrifice, to abandon (very freq.);

ejus ipsius domum evertisti, cujus sanguinem addixeras,

Cic. Pis. 34, 83:

libidini cujusque nos addixit,

id. Phil. 5, 12, 33; so id. Mil. 32; id. Sest. 17; id. Quint. 30; hence poet.:

quid faciat? crudele, suos addicere amores,

to sacrifice, to surrender his love, Ov. M. 1, 617 (where some read wrongly abdicere).—

In later Latin, to attribute or ascribe a work to one:

quae (comoediae) nomini eius (Plauti) addicuntur,

Gell. 3, 3, 13.—Hence, addic-tus, P. a. (after II. D.), dedicated or devoted to a thing; hence,

Destined to:

gladiatorio generi mortis addictus,

Cic. Phil. 11, 7, 16; cf. Hor. Epod. 17, 11.—

Given up to, bound to:

qui certis quibusdam destinatisque sententiis quasi addicti et consecrati sunt,

Cic. Tusc. 2, 2, 5:

nullius addictus jurare in verba magistri,

Hor. Ep. 1, 1, 14:

Prasinae factioni addictus et deditus,

Suet. Cal. 55.— Comp., sup., and adv. not used.

af-flo (better adf-), āvi, ātum, 1, v. a. and n.

Lit., to blow or breathe on; constr. with acc. or dat.—Of the air:

udam (fabam) ventus adflavit,

Plin. 18, 17, 44, § 155:

adflantur vineta noto,

Stat. S. 5, 1, 146:

crinem sparsum cervicibus adflare,

Ov. M. 1, 542:

adflatus aurā,

Suet. Tib. 72. —Also of other things which exert an influence upon bodies, like a current of air; e. g. fire, light, vapor, etc.: et calidum membris adflare vaporem, and breathe a glow (lit. a warm vapor) upon our limbs, Lucr. 5, 508:

veiut illis Canidia adflāsset,

Hor. S. 2, 8, 95:

nos ubi primus equis oriens adflavit anhelis,

Verg. G. 1, 250; cf. id. A. 5, 739:

ignibus (fulminum) adflari,

Ov. Tr. 1, 9, 22:

adflati incendio,

touched, scorched, Liv. 30, 6:

flammā ex Aetnā monte,

id. Fragm. Serv. ad Verg. G. 1, 472.—So, adflari sidere = siderari, to be seized with torpor or paralysis (v. sideror and sideratio), Plin. 2, 41, 41, § 108:

odores, qui adflarentur e floribus,

were wafted, exhaled, Cic. Sen. 17; Prop. 3, 27, 17.—

Trop., to blow or breathe to or on.

As v. act., to bear or bring to; constr. alicui aliquid:

sperat sibi auram posse aliquam adflari voluntatis,

Cic. Verr. 2, 1, 13:

rumoris nescio quid adflaverat, frequentiam non fuisse,

id. Att. 16, 5: alicui aliquid mali faucibus adflare, Auct. ad Her. 4, 49.—So poet.: adflare alicui honores, to breathe beauty upon one, i. e. to impart to, Verg. A. 1, 591:

indomitis gregibus Venus adflat amores,

Tib. 2, 4, 57.—

As v. neutr., to be favorable to, to be friendly or propitious to:

Felix, cui placidus leniter adflat Amor,

Tib. 2, 1, 80.

af-flo (better adf-), āvi, ātum, 1, v. a. and n.

Lit., to blow or breathe on; constr. with acc. or dat.—Of the air:

udam (fabam) ventus adflavit,

Plin. 18, 17, 44, § 155:

adflantur vineta noto,

Stat. S. 5, 1, 146:

crinem sparsum cervicibus adflare,

Ov. M. 1, 542:

adflatus aurā,

Suet. Tib. 72. —Also of other things which exert an influence upon bodies, like a current of air; e. g. fire, light, vapor, etc.: et calidum membris adflare vaporem, and breathe a glow (lit. a warm vapor) upon our limbs, Lucr. 5, 508:

veiut illis Canidia adflāsset,

Hor. S. 2, 8, 95:

nos ubi primus equis oriens adflavit anhelis,

Verg. G. 1, 250; cf. id. A. 5, 739:

ignibus (fulminum) adflari,

Ov. Tr. 1, 9, 22:

adflati incendio,

touched, scorched, Liv. 30, 6:

flammā ex Aetnā monte,

id. Fragm. Serv. ad Verg. G. 1, 472.—So, adflari sidere = siderari, to be seized with torpor or paralysis (v. sideror and sideratio), Plin. 2, 41, 41, § 108:

odores, qui adflarentur e floribus,

were wafted, exhaled, Cic. Sen. 17; Prop. 3, 27, 17.—